متاورس چیست؟ دنیای دیجیتال سه‌بعدی و تعاملی است که کاربران می‌توانند با استفاده از آواتارها در آن زندگی، کار، بازی و ارتباط برقرار کنند.
کلمه متاورس (Metaverse) مدت‌ها پیش‌از آنکه در عرصه فناوری ظهور و بروز پیدا کند، در ادبیات متولد شد. این عبارت از ترکیب دو کلمه متا (Meta) و یونیورس (Universe) تشکیل شده است که به‌ترتیب به‌معنای «فراتر» و «جهان» هستند. بنابراین، در لغت می‌توان متاورس را به‌صورت «جهان فراتر» یا «فراجهان» ترجمه کرد.
پس‌از آنکه زاکربرگ در سال ۲۰۲۱ تصمیم گرفت نام فیسبوک را به متا تغییر دهد، مفهوم متاورس در دنیای فناوری جان تازه‌ای پیدا کرد. در عین حال، تا‌به‌امروز محققان و کارشناسان حوزه فناوری، موفق نشده‌اند بر سر تعریفی مشخص از مفهوم متاورس به اجماع برسند. در این مطلب، قصد داریم به زبان ساده گوشه‌ای از مباحث و ایده‌های مطرح‌شده درباره متاورس را مرور کنیم؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.
متاورس چیست به زبان ساده
متاورس دنیای دیجیتال سه‌بعدی و تعاملی است که کاربران می‌توانند با استفاده از آواتارها در آن زندگی، کار، بازی و ارتباط برقرار کنند. این فضا ترکیبی از واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) و اینترنت است.
دنیای مجازی را تصور کنید که در آن میلیاردها نفر انسان حضور فعال دارند. این یعنی خریدهای روزمره خود را انجام می‌دهند، در محیط کار حضور می‌یابند، جلسه‌های کاری و کلاس‌های درس برگزار و با یکدیگر تعامل می‌کنند. همه این‌ها درحالی رقم می‌خورد که افراد ازنظر فیزیکی روی کاناپه نشسته‌اند یا روی تخت‌خواب خود در منزل دراز کشیده‌اند.
دنیای وب جهانی را در نظر بگیرید که ازطریق آن با سایر افراد تعامل برقرار می‌کنید. متاورس مدل پیشرفتهای برپایه اینترنت است که تعامل در دنیای مجازی سه‌بعدی را امکان‌پذیر می‌کند. فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده برای تحقق این امر نقش محوری را ایفا می‌کنند.
در قالب دنیای مجازی متاورسی، هر نفر می‌تواند با آواتارهای اختصاصی حضور پیدا کند. نکته مهمی که باید درباره متاورس مد نظر قرار دهید، این است که نباید آن را با فناوری خاصی اشتباه بگیرید. بلکه این مفهوم نوع تعامل شما با فناوری‌های فعلی و آینده را سَروشکل می‌دهد.
تاریخچه متاورس
تاریخچه متاورس را باید در ادبیات تخیلی دهه ۱۹۸۰ جست‌وجو کرد. جالب است بدانید که اولین بار نیل استفنسون در سال ۱۹۹۲ در رمان تخیلی خود با نام «سقوط برفی» از واژه متاورس استفاده کرد. توصیف استفنسون از دنیای متاورس بسیار شبیه تعریفی است که پیش‌تر عنوان کردیم.
فناوری‌های متاورس با شروع هزاره سوم از راه رسیدند و فرصت حرکت به‌سمت دنیای متاورسی را فراهم کردند. تعامل آنلاین کاربران در دنیای مجازی بازی‌ها نخستین جرقه‌های عملی متاورس به شمار می‌روند. یکی از شرکت‌های پیشرو درزمینه متاورس، متا یا فیسبوک سابق است که در سال ۲۰۱۷ از ساخت هدست‌های واقعیت مجازی خبر داد که امکان ورود به دنیای مجازی تعاملی را برای افراد فراهم می‌کند.
امروزه، شرکت‌های زیادی در دنیا روی پروژه‌های متاورس سرمایه‌گذاری کرده‌اند. متا، مایکروسافت، اپل، گوگل، ان‌ویدیا، تنسنت و… جزو شرکت‌های معروفی هستند که بودجه‌های کلانی برای توسعه برنامه‌های متاورس خود در نظر گرفته‌اند.
متاورس و مسئله مالکیت فردی
با توجه به مطالب مطرح‌شده، احتمالاً این سؤال مهم در ذهن شما ایجاد شده است که مسئله مالکیت فردی در متاورس چگونه حل‌وفصل می‌شود؟ به عبارت دیگر، اگر قرار است در دنیای مجازی متاورس دادوستد کنید یا فعالیت‌های دیگر انجام دهید، چگونه می‌توانید هویتی مستقل از دیگران داشته باشید؟
اینجا دقیقاً همان جایی است که پای بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال را به میان می‌آورد. در‌حال‌حاضر، پروژه‌های مختلفی مبتنی‌بر بلاک‌چین در بازار ارزهای دیجیتال راه‌اندازی شده‌اند که مسئله مالکیت در دنیای متاورس را با توکن‌های NFT برطرف کرده‌اند.
در قالب این پروژه‌ها که در‌حال‌حاضر بیشترشان بازی هستند، کاربران می‌توانند با استفاده از توکن‌های NFT امکانات و تجهیزات درون بازی را خریدوفروش کنند. سپس با انجام فعالیت‌های خاص، ارزش دارایی‌هایشان را ارتقا می‌دهند و بدین‌ترتیب، می‌توانند این توکن‌ها را بفروشند. توجه کنید که توکن‌های غیرمثلی یا NFT به‌طور کامل خیال کاربران را از بابت مالکیتشان بر دارایی‌های مجازی درون بازی‌ها راحت کرده‌اند. همین مفهوم عینا در متاورس نیز کاربردی است و مسئله مالکیت فردی را به‌خوبی برطرف می‌کند.
کاربردهای متاورس چیست؟
برای شناخت درست از هر پدیده‌ای، باید به‌سراغ ارزیابی کارکردهای آن برویم. این کار باعث می‌شود تا عملاً ابعاد مختلف پدیده‌ها در نظر ما روشن‌تر شود. درباره دنیای مجازی متاورس نیز این ماجرا کاملاً صادق است. به همین دلیل، سعی می‌کنیم که در ادامه مهم‌ترین کاربردهای متاورس را مرور کنیم.
۱. ایجاد محیط‌های کاری تعاملی
پس‌از همه‌گیری کرونا، دورکاری نیروی انسانی به‌عنوان روشی کارآمد در کانون توجه بسیاری از شرکت‌ها قرار گرفته است. متاورس به‌عنوان دنیای مجازی می‌تواند گام بلندی برای حل مشکلات دورکاری بردارد.
تصور کنید که درباره شرکتی خاص با تعدادی کارمند صحبت می‌کنیم. در قالب متاورس، هر‌یک از این کارمندان می‌توانند آواتار اختصاصی از خود ایجاد کنند. سپس در محیطی مجازی که در متاورس ایجاد می‌شود، در کنار سایر کارمندان وظایف محوله خود را انجام دهند. مدیران شرکت‌ها نیز می‌توانند در همین محیط مجازی فعالیت کارکنان خود را زیرنظر بگیرند.
از این قابلیت برای برگزاری جلسه‌های کاری نیز به بهترین شکل ممکن می‌توان استفاده کرد. بدین‌ترتیب، افراد حتی از دورترین نقاط دنیا می‌توانند حضور مجازی در کنار یکدیگر را به بهترین شکل ممکن تجربه و فعالیت‌های خود را مدیریت کنند.
۲. تسهیل فرایند آموزش مجازی
متاورس در تسهیل و توسعه آموزش مجازی هم نقش بسزایی ایفا می‌کند. نه‌تنها دسترسی به خدمات آموزشی با متاورس آسان‌تر می‌شود؛ بلکه بسیاری از هزینه‌های جانبی آموزش نیز کاهش می‌یابد. برگزاری کلاس‌های درس به‌صورت مجازی، تورهای علمی مجازی، طراحی آزمایشگاه‌های علمی مجازی، شبیه‌سازی فرایند‌های علمی و… برخی از کاربردهای متاورس درزمینه آموزش هستند.
۳. توسعه صنعت سرگرمی
اگر با گیمرها صحبت کنید، معمولاً اکثرشان این رؤیا را در سر می‌پرورانند که به‌عنوان شخصیت بازی محبوب خود وارد دنیای بازی شوند و رقابت کنند. متاورس این رؤیا را به واقعیت تبدیل می‌کند و ازطریق آن افراد می‌توانند وارد دنیای بازی‌ها شوند. گیمرها به‌جای آنکه شخصیت‌های بازی را به کمک کنترلرهای کنسول بازی هدایت کنند، عملاً در قالب آواتار در نقش همان شخصیت وارد دنیای مجازی بازی می‌شوند و مراحل بازی را به پیش می‌برند.
علاوه‌بر این تغییرات رو‌به‌جلو ماجرای کسب درآمد ازطریق بازی‌کردن با استفاده از متاورس بیش‌از‌پیش عملیاتی می‌شود. برگزاری کنسرت‌های آنلاین و گشت‌وگذارهای مجازی و برپایی سالن‌های سینما و تئاتر متاورسی از دیگر قابلیت‌های جذاب برای توسعه صنعت سرگرمی محسوب می‌شوند.
۴. بهبود تجربه کاربری در خریدهای آنلاین
در‌حال‌حاضر، فروشگاه‌های اینترنتی در حوزه‌های مختلف به‌طور چشمگیری در دنیا رشد پیدا کرده‌اند. مردم سراسر جهان نیز از این ایده به‌دلیل مزایای زیادش استقبال می‌کنند. باوجوداین، خریدهای آنلاین محدودیت‌های جدی نیز دارند که باعث می‌شود تا از بسیاری از کالاها استقبال چندانی نشود. به‌عنوان مثال، برای خرید لباس یا کفش نیاز دارید که از تناسب اندازه آن با اندام خود مطمئن شوید. با وجود همه اقدامات مثبت انجام‌شده، هنوز با شرایط مطلوب فاصله دارید.
متاورس به‌عنوان دنیای مجازی سه‌بعدی می‌تواند تجربه کاربری خریدهای اینترنتی را ارتقای چشمگیری ببخشد. در این فضا، می‌توانید کفش مدنظر خود را به‌طور مجازی به پا یا لباس مدنظرتان را امتحان کنید. بدین‌ترتیب، خریدهای آنلاین با استفاده از متاورس تقریبا به‌طور کامل جایگزین خریدهای حضوری خواهد شد.
۵. رونق گردشگری
متاورس می‌تواند باعث پیشرفتهای چشمگیر صنعت گردشگری نیز شود. هزینه‌های زیاد و موانع مختلف موجود بر سر راه افراد باعث می‌شوند تا در‌حال‌حاضر، امکان سفر به نقاط مختلف دنیا فقط برای گروه‌های معدودی از مردم امکان‌پذیر باشد. این در حالی است که متاورس می‌تواند شرایطی را به وجود بیاورد که تمام افراد در زمان دلخواه به‌صورت مجازی تجربه حضور در تمام مکان‌های گردشگری را در دنیا کسب کنند. این اتفاق می‌تواند انقلابی در صنعت گردشگری به وجود بیاورد.
بهترین پروژه‌های متاورس بازار کریپتوکارنسی
چگونه وارد متاورس شویم؟ این سؤالی است که بسیاری از علاقه‌مندان به فناورهای متاورس مطرح می‌کنند. در‌حال‌حاضر، یکی از راه‌های ساده برای ورود به دنیای متاورس یا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های این حوزه، خرید و فروش ارزهای دیجیتال متاورسی است.
تعداد زیادی پروژه متاورسی در بازار کریپتوکارنسی وجود دارند که می‌توانید در آن‌ها فعالیت و درآمد کسب کنید. در ضمن، سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال اختصاصی این پروژه‌ها هم فرصت درآمدزایی در بلند‌مدت را برای شما به ارمغان می‌آورد. در مطلب «بهترین و موفق‌ترین پروژه‌های متاورس در سال ۲۰۲۵» می‌توانید با ارزهای دیجیتال برتر حوزه متاورس آشنا شوید.
مشکلات و خطرات متاورس چیست؟
هر فناوری‌ای که وارد زندگی بشر می‌شود، در کنار مزایایش، مشکلاتی نیز به‌همراه دارد. یکی از مشکلات اصلی مرتبط با متاورس دسترسی مردم سراسر دنیا به ابزارهای این فناوری است. امروزه، حتی زیرساخت اینترنت در دنیا به‌خصوص در کشورهای جهان سوم به‌درستی وجود ندارد. افزون‌بر این، برای استفاده از امکانات پروژه‌های شناخته‌شده فعلی متاورس نیاز به تجهیزات خاصی وجود دارد که طبیعتاً عموم مردم به آن‌ها دسترسی ندارند.
در این میان، باید به مشکلات و خطرات دیگر متاورس هم توجه کرد. برخی از روان‌شناسان معتقدند که حضور افراطی در دنیای مجازی متاورس، زندگی جمعی بشر را تهدید خواهد کرد. مسئله نقض حریم خصوصی افراد در دنیای متاورس دغدغه بسیاری از افراد است. همچنین، پیش‌بینی می‌شود تمرکز متاورس در اختیار غول‌های فناوری جهان، به توزیع نابرابر ثروت در جهان منجر خواهد شد.
آواتار در متاورس چیست؟
آواتار واسطه حضور کاربر در محیط مجازی متاورس است. به عبارت دیگر، جسم شما مستقیماً وارد دنیای متاورس نمی‌شود؛ بلکه به‌واسطه آواتار اختصاصی خود می‌توانید در پلتفرم‌های متاورسی فعالیت کنید. ساده‌ترین راه برای ایجاد آواتار اختصاصی هر کاربر در دنیای متاورس، توکن‌های غیرمثلی هستند. درواقع، ماهیت شخصیت هر کاربر در پروژه‌های متاورس با استفاده از توکن NFT از دیگران متمایز می‌شود.
جمع‌بندی
در این مطلب، مفهوم متاورس را به‌طور کامل بررسی کردیم. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، این است که متاورس در حالت ایدئال و مطلوب در هیچ شرایطی به یک یا چند نرم‌افزار محدود نمی‌شود؛ بلکه مانند اینترنت گستره جهانی خواهد داشت.
اصلی‌ترین مانع بر سر راه تحقق فراگیر متاورس نیز دقیقاً همین مسئله است که باید زیرساخت‌های مناسب برای دسترسی آسان افراد در سراسر دنیا به این دنیای مجازی تدارک دیده شود. به نظر می‌رسد که در دهه‌های آینده بتوان به این هدف مهم دست پیدا کرد.
پروژه‌های متاورس فعلی مبتنی‌بر بلاک‌چین، تنها پنجره‌ای کوچک به‌سمت متاورس اصلی به شمار می‌روند و نباید تمام متاورس را در آن‌ها خلاصه کرد. برخلاف ادعای برخی از کارشناسان که معتقدند متاورس تأثیر چندانی روی اقتصاد و تجارت جهانی نخواهد گذاشت، عده‌ای دیگر بر این باورند تمام جنبه‌های زندگی بشری در سراسر کره خاکی تحت‌تأثیر متاورس قرار خواهد گرفت. پیش‌بینی شما از آینده تکنولوژی‌ها متاورس چیست؟
