اوراق بهادار نوعی ابزار مالی قابل‌معامله است. بنا‌بر این تعریف، بسیاری از ابزارهایی که امروز می‌بینیم (نظیر سهام و اوراق قرضه و اختیارات) می‌توانند به‌عنوان اوراق بهادار در نظر گرفته شوند.
ازنظر حقوقی، این تعریف بسیار محدودتر و از صلاحیت قضایی به حوزه قضایی دیگر متفاوت است. اگر ابزاری مطابق ضوابط کشور معادل اوراق بهادار باشد، تحت‌نظارت دقیق نظارتی قرار می‌گیرد.
در این مقاله از بلاگ تترلند، درباره چگونگی آماده‌سازی فناوری بلاکچین برای ساده‌سازی بازارهای مالی طولانی‌مدت درزمینه بازار خرید ارز دیجیتال با توکن‌های امنیتی (Security Tokens) بحث خواهیم کرد.
توکن‌های امنیتی (Security Tokens) چیست؟
توکن‌های امنیتی (Security Tokens) نماینده دارایی‌های مالی سنتی مانند سهام و اوراق قرضه یا سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند که ازطریق فناوری بلاکچین صادر می‌شوند. به عبارت دیگر، توکن امنیتی نوعی اوراق بهادار دیجیتالی است که روی بلاکچین قرار دارد و به‌طور شفاف و غیرمتمرکز می‌تواند معامله شود. این توکن‌ها دقیقاً مانند اوراق بهادار سنتی، به سرمایه‌گذاران حقوقی مانند حق رأی یا دریافت سود سهام ارائه می‌دهند؛ اما از مزایای بلاکچین مانند تسویه‌حساب سریع‌تر و شفافیت و امنیت بیشتر بهره‌مند می‌شوند.
به‌زبان ساده توکن امنیتی را می‌توان به‌عنوان ترکیبی از دنیای دیجیتال و دنیای مالی سنتی تصور کرد. این توکن‌ها به‌دلیل استفاده از قراردادهای هوشمند، قابلیت مدیریت خودکار و بدون واسطه معاملات را دارند. افزون‌براین، با توکن‌سازی دارایی‌ها، حتی دارایی‌هایی مانند املاک یا آثار هنری نیز تقسیم‌پذیر و عرضه‌شدنی به‌صورت دیجیتال می‌شوند. این امر باعث دسترسی بیشتر سرمایه‌گذاران به دارایی‌های بزرگ و پرارزش می‌شود. در نهایت، توکن‌های امنیتی به‌عنوان پلی بین بازارهای مالی سنتی و دنیای بلاکچین عمل و امکانات جدیدی برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کنند.
انواع توکن‌های امنیتی (Security Tokens)
توکن‌های امنیتی را می‌توان براساس نوع دارایی یا اوراق بهاداری که نمایندگی می‌کنند، به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. هرکدام از این توکن‌ها برای اهداف خاصی طراحی شده‌اند و مزایا و معایب متفاوتی دارند. به‌طور کلی، توکن‌های امنیتی به دسته‌های سهام، اوراق قرضه، دارایی‌های مشتقه و توکن‌های ترکیبی تقسیم می‌شوند. هر نوع توکن امنیتی کاربردهای خاص خود را دارد و بسته به ماهیت دارایی پشت آن‌ها، می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران مختلف باشد.
- توکن‌های سهامی (Equity Tokens): این نوع توکن‌ها نماینده سهام شرکت‌ها هستند و به دارندگان آن‌ها حق مالکیت و رأی‌دهی در شرکت را می‌دهند. به عبارت دیگر، مشابه سهام سنتی عمل می‌کنند و سرمایه‌گذاران با خرید آن‌ها می‌توانند در سودآوری و تصمیم‌گیری‌های شرکت مشارکت کنند.
- توکن‌های بدهی (Debt Tokens): این توکن‌ها مشابه اوراق قرضه عمل می‌کنند و به دارنده آن‌ها حق دریافت بهره منظم از دارایی‌های قرضی را می‌دهند. توکن‌های بدهی می‌توانند نماینده وامی باشند که شرکت یا نهاد صادرکننده آن باید بازپرداخت کند. این نوع توکن‌ها گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی هستند که به‌دنبال درآمد ثابت هستند.
- توکن‌های دارایی‌های مشتقه (Derivative Tokens): این نوع توکن‌ها براساس ارزش دارایی‌های پایه مانند کالاها و ارزها یا شاخص‌ها صادر می‌شوند. توکن‌های مشتقه می‌توانند ابزارهایی برای پوشش ریسک یا سرمایه‌گذاری مبتنی‌بر پیش‌بینی تغییرات قیمت دارایی‌های پایه باشند. ارزش این توکن‌ها بسته به نوسان‌های دارایی‌های زیرین متغیر است.
- توکن‌های ترکیبی (Hybrid Tokens): توکن‌های ترکیبی شامل ویژگی‌های هم سهامی و هم بدهی هستند. این نوع توکن‌ها به دارنده هم امکان مشارکت در سهام و سود شرکت را می‌دهند و هم می‌توانند بهره‌هایی مشابه اوراق قرضه به آن‌ها پرداخت کنند. این توکن‌ها برای سرمایه‌گذارانی مناسب هستند که به‌دنبال تنوع در درآمد و سود سرمایه‌گذاری خود هستند.
چرا از توکن‌های امنیتی (Security Tokens) استفاده می‌کنیم؟
برای مثال، شرکتی می‌خواهد سهامش را به‌صورت توکن توزیع کند. این توکن‌ها می‌توانند به‌گونه‌ای طراحی شوند که از مزایای یکسانی برخوردار شوند که از سهام انتظار می‌رود؛ به‌ویژه حق رأی و سود سهام.
مزایای این روش بسیار زیاد است. مانند ارزهای رمزپایه و بازار خرید ارز دیجیتال و انواع دیگر توکن‌ها، توکن‌های امنیتی نیز از ویژگی‌های بلا‌کچینی بهره‌مند می‌شوند که برای آن‌ها صادر شده است. این ویژگی‌ها شامل شفافیت، تسویه‌حساب سریع، نداشتن خرابی و تقسیم‌پذیری است.
شفافیت
در دفتر عمومی، هویت شرکت‌کنندگان محفوظ می‌شوند و تمام موارد دیگر می‌توانند حسابرسی شوند. هر شخصی، در قراردادهای هوشمند می‌تواند رمزها را مدیریت کند؛ زیرا ردیابی و صدور ارزها آزاد است.
تسویه‌حساب سریع
تسویه‌حساب مدت‌هاست که بحث انتقال دارایی‌ها به‌عنوان گلوگاه در نظر گرفته می‌شود. در‌حالی‌که معاملات خرید ارز دیجیتال می‌توانند بلافاصله انجام شوند، واگذاری مالکیت اغلب زمان‌بر است. در زنجیره بلوک، فرایند خودکار است و خرید ارز دیجیتال یا فروش آن می‌تواند در چند دقیقه تکمیل شود.
زمان زیاد
بازارهای مالی موجود در زمان کار خود تا حدی محدود هستند. آن‌ها برای دوره‌های مشخص در روزهای هفته باز هستند و در آخر هفته ها بسته می‌شوند. درمقابل، بازارهای خرید ارز دیجیتال هر‌روز سال به‌صورت شبانه‌روزی فعال هستند.
تقسیم‌پذیری
هنر و املاک و سایر دارایی‌های باارزش به‌محض اینکه توکن‌دار شوند، می‌توانند در‌برابر سرمایه‌گذارانی به‌کار برده شوند که در غیر این صورت امکان سرمایه‌گذاری ندارند. به‌عنوان مثال، می‌توانیم نقاشی‌ای به ارزش ۵میلیون دلار داشته باشیم که به ۵,۰۰۰ قطعه تبدیل می‌شود؛ به‌طوری‌که ارزش هرکدام ۱,۰۰۰ دلار است. این امر به‌طور چشمگیری قابلیت دسترسی را افزایش می‌دهد؛ در حالی‌که افرایش سرمایه‌گذاری را نیز فراهم می‌کند.
شایان ذکر است که برخی از توکن‌های امنیتی ممکن است محدودیتی در تقسیم‌پذیری داشته باشند. گاهی اوقات اگر حق رأی‌دادن یا سود سهام به‌عنوان سهم حقوق صاحبان سهام اعطا شود، تقسیم ارز برای اهداف اجرایی محدودیت وجود دارد.
توکن‌های امنیتی (Security Tokens) درمقابل ارز سودمند
توکن‌های امنیتی (Security Tokens) و ارزهای سودمند شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند. ازنظر فنی، پیشنهادها در هر دو گروه یکسان است. آن‌ها با قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شوند، می‌توانند به آدرس‌های بلاکچین ارسال شوند، در صرافی‌ها یا ازطریق معاملات نظیر‌به‌نظیر معامله شوند و در بازار خرید ارز دیجیتال قرار گیرند.
جایی که تفاوت دارند، عمدتاً در اقتصاد و مقرراتی است که زیربنای آن‌ها است. آن‌ها را می‌توان در پیشنهادهای اولیه سکه (ICO) یا پیشنهادهای اولیه مبادله (IEO) صادر کرد؛ بنابراین شرکت‌های نوپا یا پروژه‌های تازه‌تأسیس می‌توانند سرمایه لازم برای توسعه اکوسیستم‌های خود را تأمین کنند.
با کمک مالی، کاربران این توکن‌های دیجیتالی را دریافت می‌کنند که امکان مشارکت بلافاصله یا در آینده با شبکه پروژه را فراهم می‌کند. آن‌ها می‌توانند حق رأی به دارنده اعطا کنند یا به‌عنوان ارز ویژه پروتکل برای دسترسی به محصولات یا خدمات در بازار عمل کنند.
درزمینه ارزهای سودمند در بازار خرید ارز دیجیتال، اگر پروژه‌ای موفقیت‌آمیز باشد، سرمایه‌گذاران حق دریافت بخشی از سود را ندارند که در برخی از اوراق بهادار سنتی وجود دارد. ما می‌توانیم نقش توکن‌ها را با امتیازهایی نیز مقایسه کنیم. از آن‌ها می‌توان برای خرید یا فروش کالاها استفاده کرد؛ اما هیچ سهمی در تجارت توزیع کالا ندارند.
درنتیجه، ارزش‌های آن‌ها اغلب به‌واسطه حدس‌و‌گمان هدایت می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران به امید اینکه با توسعه اکوسیستم از قیمت آن‌ها سود کنند، توکن می‌خرند.
توکن‌های امنیتی به روشی مشابه با توکن‌های نرم‌افزاری صادر می‌شوند؛ اگرچه از رویداد توزیع به‌عنوان ارائه امنیت رمز (STO) یاد می‌شود. ازنظر سرمایه‌گذاری، هر دو نوع توکن نمایانگر ابزارهای بسیار متفاوتی هستند.
حتی اگر ازطریق بلاکچین صادر شده‌اند، توکن‌های امنیتی همچنان اوراق بهادار هستند. بدین‌ترتیب، آن‌ها برای محافظت از سرمایه‌گذاران تنظیم شده‌اند. از این نظر STO شباهت بیشتری به IPO دارد تا ICO.
معمولاً وقتی سرمایه‌گذاران توکن امنیتی می‌خرند، در حال خرید سهام و اوراق قرضه یا مشتقات هستند. توکن‌های آن‌ها به‌طور موثر به‌عنوان قراردادهای سرمایه‌گذاری عمل و حقوق مالکیت دارایی‌های خارج از زنجیره را تضمین می‌کنند.
چه عاملی باعث امنیت می‌شود؟
درحال‌حاضر، صنعت بلاکچین فاقد وضوح لازم درزمینه حقوقی است. رگولاتورها در سراسر جهان هنوز در حال جبران سیل فناوری‌های جدید مالی هستند. نمونه‌هایی وجود داشته است که صادرکنندگان اعتقاد داشتند در حال صدور رمزهای سودمند هستند که بعداً کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) آن‌ها را به‌عنوان اوراق بهادار شناخته است.
مزایای توکن‌های امنیتی (Security Tokens)
توکن‌های امنیتی نه‌تنها ساختار و عملکردی شبیه به اوراق بهادار سنتی مانند سهام و اوراق قرضه دارند؛ بلکه از فناوری بلاکچین نیز بهره می‌برند. این ترکیب ویژگی‌های سنتی با تکنولوژی نوین باعث می‌شود تا توکن‌های امنیتی مزایای زیادی در مقایسه با ابزارهای مالی سنتی داشته باشند. شفافیت، امنیت فراوان، دسترسی سریع‌تر به سرمایه و کاهش هزینه‌های واسطه‌گری ازجمله این مزایا هستند. در ادامه، به مزایای مهم توکن‌های امنیتی اشاره کرده‌ایم:
- شفافیت و قابلیت ردیابی فراوان: فناوری بلاکچین امکان ثبت و پیگیری تمامی تراکنش‌ها را فراهم می‌کند. این شفافیت باعث می‌شود تا تمامی معاملات در دفترکل عمومی ثبت و همگان به‌راحتی بتوانند از جزئیات آن‌ها باخبر شوند، بدون اینکه هویت افراد فاش شود. این امر اعتماد بیشتری به معاملات می‌بخشد و از تقلب و کلاه‌برداری جلوگیری می‌کند.
- کاهش واسطه‌ها و هزینه‌ها: توکن‌های امنیتی به‌دلیل ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین، نیاز به واسطه‌های سنتی مانند کارگزاران و نهادهای مالی را کاهش می‌دهند. این کاهش واسطه‌گری باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های معاملات و زمان مورد نیاز برای تسویه حساب می‌شود.
- دسترسی جهانی و بازار ۲۴ ساعته در ۷ روز هفته: برخلاف بازارهای مالی سنتی که در ساعات مشخصی از روز فعال هستند، توکن‌های امنیتی در بازارهای دیجیتال معامله می‌شوند که به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کنند. این ویژگی دسترسی سرمایه‌گذاران از هر نقطه جهان و در هر زمانی را ممکن و به افزایش نقدینگی کمک می‌کند.
- افزایش نقدینگی دارایی‌ها: دارایی‌هایی که معمولاً کم‌نقدینگی هستند (مانند املاک و هنر و کالاهای باارزش)، می‌توانند با استفاده از توکن‌های امنیتی به‌صورت جزئی تقسیم و عرضه شوند. این تقسیم‌پذیری امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ کمتر را فراهم می‌کند و دسترسی بیشتری برای سرمایه‌گذاران خُرد ایجاد می‌کند.
- امنیت و اطمینان بیشتر برای سرمایه‌گذاران: توکن‌های امنیتی تحت نظارت‌های قانونی و مقررات اوراق بهادار صادر می‌شوند که این امر امنیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. برخلاف برخی از ارزهای دیجیتال که بدون نظارت‌های قانونی هستند، توکن‌های امنیتی به‌عنوان ابزارهای مالی مشروع تحت نظارت قرار می‌گیرند.
- تسویه‌حساب سریع و خودکار: معاملات مبتنی‌بر بلاکچین به‌صورت خودکار و سریع انجام می‌شوند. در‌حالی‌که در بازارهای سنتی ممکن است چندین روز طول بکشد تا مالکیت دارایی‌ها منتقل شود، با استفاده از توکن‌های امنیتی این انتقال به‌سرعت و بدون نیاز به واسطه‌ها انجام می‌گیرد.
معایب توکن‌های امنیتی (Security Tokens)
توکن‌های امنیتی در کنار مزایای بسیارشان، با مشکلات و محدودیت‌هایی روبه‌رو هستند. ازجمله این مشکلات می‌توان به پیچیدگی‌های نظارتی و نیاز به زیرساخت‌های پیشرفته و پذیرش کُند آن‌ها در بازارهای مالی سنتی اشاره کرد. همچنین، مسائلی مانند هزینه‌های مربوط به پیاده‌سازی تکنولوژی بلاکچین و بی‌اعتمادی حقوقی می‌توانند معایب این نوع دارایی‌های دیجیتال را برجسته‌تر کنند. در ادامه، به برخی از معایب توکن‌های امنیتی اشاره می‌کنیم.
- پیچیدگی‌های نظارتی و حقوقی: توکن‌های امنیتی به‌عنوان اوراق بهادار تحت نظارت قوانین سفت‌و‌سخت مالی قرار می‌گیرند. هر کشوری قوانین خاص خود را در این زمینه دارد و این تنوع قوانین ممکن است مشکلاتی را برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذارها در سطح بین‌المللی ایجاد کند. تطبیق با مقررات مختلف زمان‌بر و پرهزینه است.
- زیرساخت‌های ناکافی: بسیاری از بازارها و مؤسسه‌های مالی هنوز زیرساخت‌های لازم برای پذیرش و معامله توکن‌های امنیتی را ندارند. این موضوع می‌تواند پذیرش گسترده این توکن‌ها را به‌ویژه در بازارهای سنتی کنُدتر و مشکلاتی درباره نقدینگی و دسترسی ایجاد کند.
- هزینه‌های فنی و پیچیدگی‌های بلاک چین: استفاده از تکنولوژی بلاکچین و ایجاد توکن‌های امنیتی به‌خصوص برای شرکت‌های کوچک می‌تواند هزینه‌بر باشد. همچنین، نیاز به دانش فنی برای پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند و مدیریت دارایی‌های دیجیتال ممکن است مانع استفاده گسترده از این تکنولوژی شود.
- ریسک‌های امنیتی و هک: اگرچه بلاکچین به‌دلیل ساختار غیرمتمرکز خود امنیت بسیاری دارد؛ اما حملات سایبری و هک‌کردن پلتفرم‌های مرتبط با توکن‌های امنیتی همچنان تهدیدی جدی است. درصورت هک‌شدن، ممکن است دارایی‌های دیجیتال به سرقت برود و جبران خسارت برای سرمایه‌گذاران پیچیده باشد.
- عدم پذیرش عمومی: توکن‌های امنیتی هنوز برای بسیاری از سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی ناشناخته هستند. ناآشنایی با این ابزارهای مالی می‌تواند به تردید و عدم پذیرش گسترده منجر شود. این مسئله به‌ویژه در میان سرمایه‌گذاران سنتی که به ابزارهای مالی سنتی عادت کرده‌اند، بیشتر به چشم می‌خورد.
توکن‌های امنیتی (Security Tokens) و امور مالی برنامه‌ریزی‌شدنی
با‌توجه‌به اندازه بازارهای امروز، توکن‌سازی می‌تواند سیستم مالی سنتی را کاملاً متحول کند. سرمایه‌گذاران و مؤسسه‌های موجود از رویکرد کاملاً دیجیتالی ابزارهای مالی بسیار سود می‌برند.
در طول سال‌ها، اکوسیستمی از پایگاه‌های داده متمرکز اصطکاک زیادی ایجاد کرده است. مؤسسه‌ها برای مدیریت داده‌های خارجی که با سیستم‌های خود سازگار نیستند، باید منابع خود را به فرایندهای اداری اختصاص دهند.
فقدان استانداردسازی در سطح صنعت، کارمزد‌های مشاغل را به‌دنبال دارد و تسویه‌حساب را برای مدت زیادی به‌تأخیر می‌اندازد.
جمع‌بندی
به‌نظر می‌رسد که توکن‌های امنیتی پیشرفتی منطقی برای صنعت مالی در بازار خرید ارز دیجیتال است. با وجود استفاده از فناوری بلاکچین، آن‌ها بسیار به اوراق بهادار سنتی نزدیک هستند تا بازار فروش یا خرید ارز دیجیتال یا حتی سایر توکن‌ها.
درصورت عملی‌شدن وعده توکن‌های امنیتی، فعالیت مؤسسه‌های مالی بسیار ساده می‌شود. با گذشت زمان، استفاده از توکن‌های مبتنی‌بر بلاکچین به‌جای ابزارهای سنتی ممکن است به‌خوبی ادغام بازارهای قدیمی و بازار خرید ارز دیجیتال را کاتالیز کند.
