مقاله
همه چیز درباره تفاوت فیوچرز و اسپات؛ از پایه تا پیشرفته
معاملات اسپات و فیوچرز دو روش محبوب برای کسب درآمد در بازار پر نوسان کریپتو هستند. در این مطلب، با تفاوت فیوچرز و اسپات آشنا می‌شویم.
بخش عمده معاملات رمزارزها در بازار کریپتوکارنسی به‌صورت اسپات (Spot) و فیوچرز (Futures) انجام می‌شود. بسیاری از معامله‌گران باتجربه توصیه می‌کنند که افراد تازه‌وارد به‌سراغ معاملات نقدی یا اسپات رمزارزها بروند. دلیل اصلی این پیشنهاد، پیچیدگی و ریسک بیشتر معاملات فیوچرز است؛ هرچند تجربه نشان می‌دهد فرصت‌های کسب سود در معاملات فیوچرز برای تریدرهای حرفه‌ای به‌مراتب بیشتر است. حال سؤال اساسی این است که «مهم‌ترین فرق فیوچرز و اسپات چیست؟» در این مقاله از بلاگ تترلند تفاوت spot و futures را بررسی خواهیم داد.
تفاوت اسپات و فیوچرز رمزارزها
فرق اسپات و فیوچرز و مارجین در معاملات رمزارزها را میتوان از چند جنبه بررسی کرد.۱. فرق فیوچرز و اسپات ازنظر ماهیت اجرای معاملات
در معامله نقدی یا اسپات، افراد مالکیت رمزارزها را دست‌به‌دست می‌کنند. این یعنی خریدار در ازای پرداخت وجه مشخصی، مقدار معینی از رمزارزی را ازآنِ خود می‌کند. این در حالی است که در معامله فیوچرز اساساً مسئله مالکیت رمزارزها مطرح نیست. تریدرها در معامله فیوچرز قراردادی را نزد صرافی امضا می‌کنند. به‌موجب این قرارداد، دو طرف متعهد می‌شوند که معامله رمزارز مشخصی را با قیمت معین در آینده انجام دهند. به‌عنوان وجه تضمین انجام معامله نیز، هر دو طرف مبلغی را با عنوان مارجین (Margin) وثیقه می‌گذارند. برخی از معاملات فیوچرز از نوع استاندارد هستند. این یعنی هنگام سررسید موعد قرارداد، دو طرف معامله رمزارز را انجام می‌دهند. این در حالی است که بخش عمده‌ای از معاملات فیوچرز به‌صورت قرارداد پرپچوال یا دائمی انجام می‌پذیرد. به‌عبارت‌دیگر، معاملات تاریخ انقضا ندارند و تا وقتی یکی از دو طرف پوزیشن معاملاتی را نبندد یا پوزیشن لیکویید نشود، معتبر خواهد بود.۲. تفاوت اسپات و فیوچرز ازنظر فرصت‌های سود و زیان
به‌نقل از بایننس، بازار اسپات یک‌طرفه است. به‌بیان بهتر، تنها درصورت افزایش قیمت رمزارزها است که تریدرها در معاملات خود سود می‌کنند؛ چراکه میتوانند دارایی خود را با قیمت بیشتر بفروشند. این در حالی است که معاملات فیوچرز دوطرفه است؛ یعنی امکان کسب سودوزیان از افزایش یا کاهش قیمت رمزارزها وجود دارد. معاملات فیوچرز به دو دسته خرید یا لانگ (Long) و فروش یا شورت (Short) تقسیم می‌شوند. تریدرهایی که معتقدند قیمت رمزارزی در آینده از محدوده فعلی بیشتر می‌شود، پوزیشن خرید یا لانگ باز می‌کنند. برعکس، تریدرهایی که پیش‌بینی می‌کنند قیمت رمزارز کاهش پیدا می‌کند، به‌سراغ پوزیشن فروش یا شورت می‌روند. در‌صورتی‌که پیش‌بینی تریدرها درست از آب در بیاید و تغییر قیمت در جهت مد‌نظرشان رقم بخورد، سود می‌کنند؛ وگرنه متضرر خواهند شد.۳. فرق فیوچرز و اسپات ازنظر قیمت رمزارزها
قیمت رمزارزها در معاملات اسپات و براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. قیمت لحظه‌ای معاملات فیوچرز هر رمزارز نیز معمولاً تابعی از قیمت اسپات آن است. معمولا قیمت لحظه‌ای معاملات فیوچرز از جمع قیمت اسپات با نرخ بهره ضمنی به‌دست می‌آید. نرخ بهره ضمنی می‌تواند مثبت یا منفی باشد و براساس تقاضا و نقدینگی بازار تعیین می‌شود. معمولا در بسیاری از اوقات این عدد مثبت است؛ به‌همین‌دلیل، قیمت رمزارزها در معاملات فیوچرز کمی بیشتر از اسپات است.
۴. تفاوت اسپات و فیوچرز ازنظر اهرم معاملاتی
تفاوت فیوچرز و اسپات ازنظر اهرم معاملاتی موضوع مهمی است که باید در نظر بگیرید. شما می‌توانید در معامله فیوچرز از اهرم یا لوریج (Leverage) استفاده کنید. هر صرافی معمولا اهرم معاملاتی تا سطح مشخصی را دردسترس تریدرها قرار می‌دهد. با استفاده از اهرم می‌توانید مارجین پوزیشن معاملاتی خود را افزایش دهید. به‌عنوان مثال، فرض کنید قصد دارید به پوزیشن معاملاتی با مارجین ۱۰۰ تتر (USDT) وارد شوید. در این معامله، از اهرم دو برابر استفاده می‌کنید. بدین‌ترتیب، صرافی ۱۰۰ تتر به شما قرض می‌دهد تا با مارجین ۲۰۰ تتر وارد پوزیشن شوید. استفاده از اهرم به همان میزان که فرصت کسب سود را افزایش می‌دهد، ریسک زیادی نیز به‌همراه دارد. در معامله اسپات رمزارزها امکان استفاده از اهرم وجود ندارد.۵. تفاوت فیوچرز و اسپات ازنظر میزان ریسک
مهم‌ترین تفاوت اسپات و فیوچرز در میزان ریسک آن‌ها نهفته است. در معامله اسپات تا وقتی‌که رمزارز از بین نرود، حتی اگر قیمتش به‌شدت کاهش پیدا کند، پوزیشن معاملاتی به‌هیچ‌عنوان بسته نمی‌شود و شما مالک دارایی خود هستید. درمقابل، شرایط در معامله فیوچرز کاملاً متفاوت است. پوزیشن معاملات فیوچرز، تنها تا زمانی باز باقی می‌ماند که میزان ضرر با مارجین تخصیص داده‌شده برابر شود. بعد‌ازآن اصطلاحاً پوزیشن معاملاتی «لیکویید» می‌شود و صرافی به‌طور خودکار آن را می‌بندد. ازاین‌رو، هر‌چه اهرم بیشتری انتخاب کنید، ریسک لیکوییدشدن پوزیشن معاملاتی افزایش مییابد.۶. فرق فیوچرز و اسپات ازنظر کارمزد معاملات
کارمزد معاملات اسپات و فیوچرز را صرافی‌ها تعیین می‌کنند. تجربه نشان می‌دهد که معمولاً کارمزد معاملات فیوچرز کمتر از اسپات است؛ اما موضوع مهم دیگری وجود دارد که باید در نظر بگیرید. در معاملات فیوچرز علاوه‌بر کارمزدی که حین باز و بسته کردن پوزیشن‌های معاملاتی دریافت می‌شود، نوعی کارمزد دیگر به نام فاندینگ ریت (Funding Rate) وجود دارد. معمولاً این کارمزد در ساعات مشخص و از‌پیش‌تعیین‌شده‌ای در شبانه‌روز از پوزیشن‌های معاملاتی باز دریافت می‌شود.مقایسه معاملات اسپات و فیوچرز در یک نگاه
انتخاب بین دو نوع معامله اسپات و فیوچرز به میزان تجربه، سرمایه، تحمل ریسک و هدف تریدر بستگی دارد. معاملات اسپات برپایه خریدوفروش مستقیم دارایی و انتقال مالکیت واقعی رمزارز انجام می‌شود و ریسک کمتری دارد؛ بنابراین، بیشتر مناسب تازه‌واردهاست. در مقابل، معاملات فیوچرز با استفاده از قراردادهای مشتقه امکان استفاده از اهرم (لوریج) و سود یا زیان دوطرفه را برای معامله‌گران حرفه‌ای فراهم می‌کند؛ اما با ریسک و پیچیدگی بیشتری همراه است. کارمزد کمتر و نقدینگی بیشتر و فرصت‌های سودآوری چشمگیر ازجمله جذابیت‌های فیوچرز است؛ ولی در مقابل، احتمال ازدست‌رفتن سرمایه (لیکوییدشدن) هم بیشتر است.|
معیار |
معاملات اسپات (Spot) |
معاملات فیوچرز (Futures) |
| ماهیت معاملات | در معاملات اسپات، خریدار با پرداخت مبلغ مشخص مالکیت واقعی رمزارز را به دست می‌آورد. | در معاملات فیوچرز، خریدار و فروشنده فقط قراردادی برای خرید یا فروش رمزارز در آینده امضا می‌کنند و مالکیت واقعی جابه‌جا نمی‌شود. |
| فرصت‌های سودوزیان | در معاملات اسپات، معامله‌گر فقط از افزایش قیمت رمزارز سود میبرد و با کاهش قیمت دچار زیان می‌شود. | در معاملات فیوچرز، معامله‌گر می‌تواند هم از افزایش قیمت و هم از کاهش قیمت رمزارز سود یا زیان کند. |
| قیمت‌گذاری | در معاملات اسپات، قیمت رمزارز براساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود. | در معاملات فیوچرز، قیمت قرارداد معمولاً از جمع قیمت اسپات با نرخ بهره ضمنی به دست می‌آید و ممکن است کمی بیشتر از اسپات باشد. |
| اهرم معاملاتی | در معاملات اسپات، امکان استفاده از اهرم معاملاتی وجود ندارد و معامله فقط با سرمایه واقعی انجام می‌شود. | در معاملات فیوچرز، معامله‌گر می‌تواند با استفاده از اهرم معاملاتی (لوریج)، حجم معاملات خود را چند برابر کند. |
| میزان ریسک | در معاملات اسپات، ریسک محدود است و حتی درصورت کاهش شدید قیمت، مالکیت دارایی همچنان حفظ می‌شود. | در معاملات فیوچرز، ریسک بسیار زیاد است و اگر ضرر معاملات به‌اندازه مارجین برسد، کل پوزیشن معامله‌گر لیکویید می‌شود. |
| کارمزد معاملات | در معاملات اسپات، کارمزد معمولاً بیشتر است و فقط برای خریدوفروش دارایی دریافت می‌شود. |
در معاملات فیوچرز، کارمزد کمتر است؛ اما علاوه‌بر کارمزد خرید و فروش، هزینه‌ای به نام فاندینگ ریت هم دریافت می‌شود. |
معاملات اسپات و فیوچرز چه فرقی با معاملات مارجین دارند؟
در معاملات اسپات (Spot)، افراد مالکیت واقعی یک دارایی را به دست می‌آورند. این یعنی پس‌از خرید، رمزارز به کیف‌پول دیجیتالی خریدار منتقل می‌شود و او می‌تواند آن را نگه‌داری یا ارسال یا بفروشد. در مقابل در معاملات مارجین (Margin)، تریدرها برای خرید یا فروش دارایی از صرافی وام می‌گیرند. این وام امکان انجام معاملات با حجم بیشتر از سرمایه واقعی را فراهم می‌کند. به عبارت دیگر، در مارجین معامله‌گر مالک کل دارایی نیست و بخشی از سرمایه مورد نیاز معامله را صرافی تأمین می‌کند. در معاملات فیوچرز (Futures)، تریدرها با استفاده از قراردادهای مشتقه قیمت را پیش‌بینی می‌کنند و مالکیت واقعی دارایی موضوع معامله وجود ندارد. این در حالی است که در مارجین، خرید یا فروش واقعی صورت می‌گیرد؛ اما بخشی از هزینه معامله ازطریق وام تأمین می‌شود. همچنین، در فیوچرز معمولاً از اهرم‌های بیشتری از مارجین استفاده می‌شود و این اهرم بالا باعث افزایش ریسک و سود بالقوه معاملات می‌شود. برخلاف فیوچرز که دو طرف قرارداد به سررسید متعهد هستند، در مارجین هر زمان که معامله‌گر بخواهد، می‌تواند معامله را خاتمه دهد. معاملات اسپات بهدلیل نبود اهرم، کم‌ریسک‌ترین گزینه هستند. در معاملات مارجین، بهدلیل استفاده از وام و احتمال لیکوییدشدن درصورت ضرر ریسک افزایش مییابد. بااین‌حال، این ریسک در مقایسه با فیوچرز کمتر است. در معاملات فیوچرز، بهدلیل اهرم‌های بالا و پیچیدگی قراردادها، ریسک به اوج خود می‌رسد. همچنین، پوزیشن‌های فیوچرز به‌راحتی در اثر نوسانهای شدید بازار میتوانند لیکویید شوند؛ در‌حالی‌که در مارجین مدیریت ریسک آسان‌تر است.نقش تحلیل تکنیکال و فاندامنتال در معاملات اسپات و فیوچرز
در معاملات اسپات، تحلیل فاندامنتال نقش مهمی در تصمیم‌گیری تریدرها ایفا می‌کند؛ زیرا این نوع معاملات مبتنی‌بر خرید و فروش واقعی دارایی‌ها هستند و قیمت‌ها اغلب به عوامل بنیادی مانند اخبار اقتصادی، عرضه و تقاضا، مشارکت‌های تجاری و تغییرات مقرراتی وابسته‌اند. برای مثال، اگر شرکتی بزرگ اعلام کند که از رمزارز خاصی برای تراکنش‌های خود استفاده خواهد کرد، قیمت آن رمزارز احتمالاً در بازار اسپات افزایش مییابد. به همین دلیل، تریدرهایی که تحلیل فاندامنتال قوی‌تری دارند، میتوانند تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند و از فرصت‌های بلندمدت بهره‌برداری کنند. در معاملات فیوچرز، تحلیل تکنیکال اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا این نوع معاملات اغلب بر حرکات کوتاهمدت قیمت و نوسانهای آن متمرکز هستند. در بازار فیوچرز، تریدرها معمولاً از نمودارها و اندیکاتورها و الگوهای قیمتی برای پیش‌بینی تغییرات آتی قیمت استفاده می‌کنند. به‌عنوان نمونه، ابزارهایی مانند میانگین متحرک (MA) و شاخص قدرت نسبی (RSI) و فیبوناچی برای شناسایی نقاط ورود و خروج به کار می‌روند. ازآنجاکه معاملات فیوچرز دوطرفه هستند (لانگ و شورت)، تحلیل تکنیکال به تریدرها کمک می‌کند تا حتی از کاهش قیمت‌ها نیز سود ببرند. در معاملات اسپات و فیوچرز، ابزارهای تحلیل تفاوت‌های جزئی، اما مهمی دارند. در اسپات، تریدرها علاوه‌بر استفاده از تحلیل تکنیکال، بیشتر به داده‌های فاندامنتال و گزارش‌های بلندمدت تکیه می‌کنند. ابزارهایی مانند تحلیل آن‌چین (On-chain Analysis) نیز برای ارزیابی فعالیت شبکه‌های بلاک‌چین استفاده می‌شود. در مقابل در فیوچرز، ابزارهایی که سرعت و دقت بیشتری در پیش‌بینی حرکات کوتاهمدت دارند، پرکاربردتر هستند. همچنین در فیوچرز، بررسی شاخص‌هایی مانند فاندینگ ریت و نسبت لانگ به شورت به تصمیم‌گیری دقیق‌تر کمک می‌کند. بنابراین، نوع ابزارهای تحلیل به ماهیت هر بازار و هدف تریدر بستگی دارد.جمع‌بندی؛ معاملات فیوچرز بهتر است یا اسپات؟
در این مطلب، تفاوت اسپات و فیوچرز در معاملات رمزارزها را بررسی کردیم. در اینجا، لازم است به نکته‌ای مهم در فرق فیوچرز و اسپات اشاره کنیم که به ماهیت آن‌ها مربوط نیست. تجربه نشان می‌دهد که حجم معاملات روزانه فیوچرز چندین برابر اسپات است. به‌عبارت‌دیگر، حجم نقدینگی موجود در معاملات فیوچرز رمزارزها بیشتر از اسپات است. نمی‌توان با قطعیت گفت که معاملات اسپات بهتر است یا فیوچرز. هر‌یک از آن‌ها مجموعه‌ای از فرصت‌ها برای کسب سود و تهدیدها برای ضرروزیان در معاملات رمزارزها را درکنار یکدیگر دارند. بی‌تردید پیچیدگی معاملات فیوچرز درمقایسه‌با اسپات بیشتر است. همچنین، این نوع معاملات ریسک بیشتری به‌همراه دارند؛ اما برای تریدرهای حرفه‌ای، بخش عمده‌ای از فرصت‌های کسب سود، به‌خصوص در کوتاهمدت، در معاملات فیوچرز نهفته است. با درنظرگرفتن معیارهایی مانند توانمندی شخصی در تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، میزان سرمایه و روحیات معامله‌گری باید درباره انتخاب بین معامله فیوچرز و اسپات تصمیم‌گیری کنید.