بیت کوین به زبان ساده، اولین رمزارز غیرمتمرکز جهان، نوعی نوآوری مالی است که در سال ۲۰۰۹، فرد یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) معرفی کرد. این رمزارز بدون نیاز به واسطه‌های مالی و نهادهای مرکزی، ازطریق شبکه همتا‌به همتا و با استفاده از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) تراکنش‌ها را تأیید و در دفترکل توزیع‌شده به نام بلاک چین ثبت میکند.
بیت کوین به‌عنوان پولی کاملاً مجازی و دیجیتال، انقلابی در نحوه جابه‌جایی و ذخیره ارزش ایجاد کرده است و با وجود ظهور هزاران رمزارز دیگر، همچنان به‌عنوان «پادشاه ارزهای دیجیتال» شناخته میشود و در صدر فهرست رمزارزها ازنظر ارزش بازار قرار دارد.
در این مقاله از بلاگ تترلند، بیت کوین را به‌عنوان طلای دیجیتال معرفی و نحوه استخراج آن را توضیح می‌دهیم.
بیت کوین (Bitcoin) چیست؟
در آگوست۲۰۰۸، دامنه Bitcoin.org به‌صورت ناشناس ثبت شد و دو ماه بعد و در اکتبر همان سال، شخص یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو در وب‌سایت metzdowd.com به اعضای گروه رمزنگاری ازطریق ایمیلی اعلام کرد:
در حال کار روی سیستم پول الکترونیکی هستیم که کاملاً همتا‌به‌همتا و بدون دخالت شخص ثالث است.
هم‌اکنون این وایت پیپر معروف با نام «بیتکوین؛ سیستم پول الکترونیکی همتا‌به‌همتا» در وب‌سایت Bitcoin.org دردسترس قرار دارد. در این سند، طرز‌کار بیتکوین به‌طور‌کامل شرح داده شده است. چند ماه بعد و در ژانویه۲۰۰۹، اولین بلاک BTC به نام «جنسیس بلاک» استخراج شد.
بیت کوین با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و امضای دیجیتال توانست امکان ایجاد پول دیجیتال غیرمتمرکز را ایجاد کند. هر یک‌صد‌میلیونم بیتکوین، یک ساتوشی نام دارند و کوچک‌ترین واحد این کوین به‌شمار می‌رود. این رمزارز را میتوان در کیف‌پول‌های دیجیتال نگه‌داری کرد یا مستقیماً به سایر کاربران انتقال داد.
ویژگی بیت کوین چیست؟
بیت کوین به‌عنوان نخستین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را از سایر دارایی‌ها و ارزهای سنتی متمایز میکند. از ویژگی‌های مهم بیتکوین میتوان به غیرمتمرکزبودن آن اشاره کرد. این یعنی هیچ نهاد یا فردی کاملاً آن را کنترل نمی‌کند و تراکنش‌ها ازطریق شبکه‌ای همتا‌به‌همتا و با استفاده از رمزنگاری ایمن میشوند.
علاوه‌بر‌این، عرضه بیت کوین به ۲۱ میلیون واحد محدود شده است؛ به‌همین‌دلیل، برخی آن را به‌عنوان روشی برای ذخیره ارزش و «طلای دیجیتال» می‌شناسند. این رمزارز با استفاده از فناوری بلاکچین شفافیت و امنیت فراوانی دارد؛ زیرا تمامی تراکنش‌ها در دفترکل عمومی و توزیع‌شده ثبت میشوند. درادامه، با برخی از ویژگی‌های پادشاه رمزارزها بیشتر آشنا می‌شویم.
غیرمتمرکزبودن
بیت کوین تحت کنترل هیچ نهاد مرکزی یا دولتی نیست و هیچ سازمان یا فردی نمی‌تواند به‌تنهایی بر شبکه کنترل داشته باشد. این ویژگی باعث میشود تا بیتکوین از سیستم‌های مالی سنتی که تحت نظارت بانک‌ها و دولت‌ها هستند، متمایز شود.
شبکه همتا‌به‌همتا
تراکنشهای بیت کوین مستقیماً بین کاربران انجام میشود و به واسطه‌های مالی مانند بانک‌ها نیازی نیست. این ساختار همتا‌به‌همتا باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها میشود.
محدودیت عرضه
تعداد کل بیت‌کوین‌های موجود به ۲۱ میلیون واحد محدود شده است. این محدودیت عرضه به بیت کوین خاصیت ضدتورمی می‌بخشد و آن را به دارایی کمیابی تبدیل میکند.
امنیت فراوان
تراکنشهای بیت کوین با استفاده از الگوریتمهای رمزنگاری پیشرفته‌ای ایمن میشوند که در بلاکچین پیاده‌سازی شده‌اند. این امنیت باعث میشود که هک یا تغییر در تراکنش‌ها بسیار دشوار و تقریباً غیرممکن باشد.
شفافیت
تمامی تراکنشهای بیت کوین در دفترکل عمومی به نام بلاکچین ثبت و به‌صورت دائمی ذخیره میشوند. این شفافیت به کاربران قابلیت ارائه می‌دهد تا تمامی تراکنش‌ها را به‌صورت آنلاین مشاهده و پیگیری کنند.
قابلیت تقسیم‌پذیری
هر بیت کوین به ۱۰۰ میلیون واحد کوچک‌تر به نام ساتوشی تقسیم میشود که امکان انجام تراکنشهای کوچک‌تر را فراهم میکند. این ویژگی باعث میشود تا بیتکوین به‌عنوان واحد پولی برای معاملات روزمره نیز کاربردی باشد.
برگشت‌ناپذیربودن تراکنش‌ها
هنگامی‌که تراکنش بیت کوین تأیید میشود، نمی‌توان آن را لغو یا تغییر داد. این خاصیت برگشت‌ناپذیربودن امنیت بیشتری برای فروشندگان به‌ارمغان می‌آورد؛ اما در‌صورت اشتباه، بازگشت وجه غیرممکن است.
مقاومت دربرابر سانسور
هیچ نهاد یا فردی نمی‌تواند تراکنشهای بیت کوین را متوقف یا سانسور کند. این مقاومت در برابر سانسور به کاربران آزادی بیشتری در انجام تراکنش‌ها می‌دهد.
تکنولوژی بلاکچین در بیت کوین
رمزارزها بخشی از بلاکچین محسوب میشوند. بلاکچین در‌حقیقت دفترکل غیرمتمرکزی است که اطلاعاتی روی آن ذخیره میشود و در‌اختیار عموم قرار می‌گیرد.
امنیت اطلاعات ذخیره‌شده روی بلاکچین از روش‌های مختلف رمزنگاری تأمین میشود تا از هرگونه دست‌کاری در امان بماند. همین خاصیت ضددست‌کاری‌بودن بلاکچین است که باعث اعتماد عموم برای ذخیره اطلاعات تراکنشهای مالی روی آن میشود.
نکته مهم دیگر اینکه لجر در بلاکچین، تنها روی یک کامپیوتر ذخیره نمی‌شود؛ بلکه کامپیوترهای متعددی نسخه‌ای از لجر را روی سیستم خود ذخیره میکنند.
زمانی‌که اطلاعاتی بخواهد روی لجر ثبت شود، باید حداقل ۵۱درصد از کاربران خاصی به نام ماینر یا استخراج‌کننده این عمل را تأیید کنند. به این روش اصطلاحاً اجماع (Consensus) می‌گویند که باعث غیرمتمرکز‌شدن بلاک چین و افزایش امنیت آن میشود.
ماینرها کسانی هستند که با دراختیار‌گذاشتن منابع سیستمی، تراکنشهای روی شبکه بلاک چین را تأیید میکنند و در‌قبال آن از کارمزدهای شبکه پاداش می‌گیرند. زمانی‌که تراکنش جدیدی بخواهد به شبکه اضافه شود، اطلاعات مربوط به آن روی بلاک جدیدی در بلاک چین ذخیره میشود.
سازوکارهای مختلفی برای اجماع در بلاک چین وجود دارد؛ ازجمله اجماع اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS). بیت کوین از اجماع کار استفاده میکند؛ روشی که در آن ماینرها لازم است با صرف منابع سیستمی زیاد، معادله ریاضی پیچیده‌ای را حل کنند.
به‌محض اینکه اولین ماینر معادله را حل کند، پاداش استخراج به او تعلق می‌گیرد و بلاکی جدید به زنجیره بلاکهای بلاک چین اضافه میشود. افراد در ازای پرداخت کارمزد به ماینرها، می‌توانند تراکنشهای ارسال و دریافت بیتکوین خود را روی دفترکل BTC ذخیره کنند و از امنیت آن بهره بگیرند.
چرا بیت کوین مهم است؟
بیتکوین به‌دلیل ایجاد سیستم مالی غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه، انقلابی در اقتصاد جهانی به شمار می‌آید. این رمزارز امکان انتقال ارزش را به‌صورت سریع و امن و ارزان در هر نقطه از جهان فراهم میکند، بدون اینکه تحت کنترل نهادهای مرکزی مانند بانک‌ها یا دولت‌ها باشد.
محدودیت عرضه بیتکوین (۲۱ میلیون واحد) آن را به دارایی کمیاب و مقاوم در برابر تورم تبدیل کرده است که می‌تواند جایگزینی برای سیستم‌های مالی سنتی و ذخیره ارزش در برابر کاهش ارزش ارزهای فیات باشد.
همچنین، شفافیت بلاکچین بیتکوین و مقاومت آن در برابر سانسور، به کاربران آزادی و امنیت بیشتری در انجام تراکنش‌ها می‌بخش؛ به همین دلیل، به‌عنوان پدیده‌ای مهم در دنیای فناوری و اقتصاد شناخته میشود.
هاوینگ (Halving) در بیت کوین چیست؟
معمولاً در شبکه بیتکوین ۱۰ دقیقه طول می‌کشد تا بلوک جدیدی در شبکه ذخیره شود؛ هرچند این زمان بهواسطه عاملی به نام سختی شبکه تغییر میکند و بدین‌ترتیب شبکه ازنظر زمان استخراج همواره در وضعیت متعادلی قرار می‌گیرد.
پاداش‌های هر بلاک استخراج‌شده نیز ثابت نیست؛ بلکه هر ۲۱۰هزار بلاک، یعنی حدوداً هر چهار سال یک بار، نصف میشود. به این فرایند هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving) می‌گویند.
در سال ۲۰۰۹، پاداش استخراج اولین بلاک ۵۰ بیتکوین بود. سپس با نصف‌شدن پاداش هر بلاک و انجام سومین هاوینگ، پاداش هر بلاک BTC به ۶.۲۵ بیت کوین کاهش یافت. انتظار می‌رود هاوینگ بعدی پادشاه رمزارزها در سال ۲۰۲۴ انجام شود و پاداش هر بلاک به ۳.۱۲۵ بیت کوین کاهش یابد.
معمولاً با انجام هاوینگ، دیده شده است که قیمت بیتکوین افزایش می‌یابد. مجموع واحدهای بیتکوین ۲۱میلیون است. هرچه BTC بیشتری استخراج و در بازار توزیع شود، براساس قانون عرضه و تقاضا، کاهش موجودی آن باعث افزایش قیمت خواهد شد؛ هرچند این فرایند قطعی نیست.
نحوه استخراج بیت کوین
از نرم‌افزارها و سختافزارهای مختلفی میتوان برای استخراج بیت کوین استفاده کرد. در اوایل انتشار بیت کوین، این کوین را می‌شد با کامپیوتر استخراج کرد؛ اما با محبوب‌شدن آن و اضافه‌شدن ماینرها به شبکه، رقابت شدت گرفت و سختی شبکه افزایش یافت.
بدین‌ترتیب، احتمال استخراج انفرادی بلاک کاهش یافت. سپس، دستگاه‌هایی اختصاصی برای استخراج به نام ASIC ساخته شد که قدرت آن‌ها به‌مراتب برای ماین بیشتر می‌شد. ازجمله بهترین ماینرهای بیت کوین میتوان به Bitmain و Antminer اشاره کرد.
برای ماینرشدن میتوان به‌صورت انفرادی اقدام کرد یا به یکی از استخرهای استخراج بیت کوین ملحق شد. استخر استخراج مجموعه‌ای از ماینرها هستند که با اشتراک توان پردازشی خود، احتمال ماین بلاک را افزایش می‌دهند.
در‌صورت استخراج بلاک، پاداش بین این استخراج‌کنندگان تقسیم میشود. به‌هنگام انتخاب استخر، عوامل مختلفی نظیر زمان کارمزد استخر و دوره تسویه وجود دارد.
یکی از معایب ماینینگ صرف انرژی الکتریکی بسیار زیاد است و بسیاری از کشورها در این زمینه قوانین خاصی منظور کرده‌اند. نکته دیگر اینکه نرم‌افزارهای گوناگونی نیز در فرایند استخراج و مدیریت دستگاه و کوین‌های استخراج‌شده وجود دارند؛ ازجمله CGMiner و BFGMiner.
امنیت شبکه بیت کوین چگونه باعث محافظت از تراکنش ها میشود؟
امنیت شبکه بیتکوین ازطریق فناوری بلاکچین و الگوریتمهای رمزنگاری پیشرفته تأمین میشود. هر تراکنش بیتکوین در قالب بلاک به زنجیره‌ای از بلاکهای قبلی متصل میشود که این زنجیره (بلاکچین) را هزاران گره (Node) در سراسر جهان نگه‌داری و تأیید میکنند. ماینرها با حل مسائل ریاضی پیچیده، بلاکهای جدید را به زنجیره اضافه و برای این کار پاداش دریافت میکنند.
این سازوکار باعث میشود تا تغییر اطلاعات ثبت‌شده در بلاک چین تقریباً غیرممکن باشد؛ زیرا نیاز به کنترل بیش از ۵۱ درصد از توان محاسباتی شبکه دارد. علاوه‌بر این، استفاده از امضای دیجیتال برای تأیید مالکیت و ارسال تراکنش‌ها امنیت بیشتری فراهم میکند؛ به‌طوری‌که فقط دارنده کلید خصوصی می‌تواند به دارایی‌های خود دسترسی داشته باشد.
چرا بیت کوین ارزشمند شد؟
بیتکوین به‌دلایل متعددی ارزشمند شد که اصلی‌ترین آن‌ها کمیابی و کاربرد و اعتماد کاربران به فناوری آن است. با محدودیت عرضه ۲۱ میلیون واحد، بیتکوین به دارایی کمیابی تبدیل شده است که شبیه به طلا ارزش ذاتی پیدا کرده است.
علاوه‌بر این، بیتکوین راه‌حلی نوآورانه برای انتقال ارزش در سطح جهانی ارائه می‌دهد؛ سیستم مالی غیرمتمرکز و بدون نیاز بهواسطه که شفافیت و امنیت و سرعت زیادی را فراهم میکند. اعتماد روزافزون کاربران به بلاکچین و استفاده از بیتکوین به‌عنوان ذخیره ارزش یا ابزار پرداخت نیز باعث افزایش تقاضا شد.
چرا بیت کوین در زمان بحران‌های اقتصادی به‌عنوان دارایی امن در نظر گرفته میشود؟
بیتکوین در زمان بحران‌های اقتصادی به‌عنوان دارایی امن در نظر گرفته میشود؛ زیرا مستقل از سیستم‌های مالی سنتی عمل میکند و تحت کنترل دولت‌ها یا بانک‌های مرکزی نیست. در شرایطی که ارزهای فیات ممکن است به‌دلیل سیاست‌های تورمی یا بی‌ثباتی اقتصادی ارزش خود را از دست بدهند، بیتکوین به‌دلیل عرضه محدود و مقاومت در برابر تورم، جایگاه خود را به‌عنوان ذخیره ارزش حفظ میکند.
این ویژگی باعث شده است که بیتکوین به پناهگاهی برای سرمایه‌گذاران در زمان کاهش اعتماد به سیستم‌های مالی سنتی تبدیل شود. علاوه‌بر این، امکان انتقال سریع و جهانی آن بدون نیاز به واسطه، انعطاف‌پذیری بیشتری در زمان بحران‌های اقتصادی فراهم میکند.
عامل دیگری که بیتکوین را در چنین شرایطی جذاب میکند، شفافیت و امنیت شبکه آن است. برخلاف ارزهای فیات که ارزش آن‌ها به تصمیمات بانک‌های مرکزی وابسته است، بیتکوین براساس الگوریتمهای رمزنگاری و مکانیزم اجماع اداره میشود که امکان مداخله یا دست‌کاری را از بین میبرد.
همچنین، بیتکوین به‌دلیل غیرمتمرکزبودن و مقاومت در برابر سانسور، امکان انجام تراکنش‌ها و حفظ دارایی را حتی در شرایط محدودیت‌های مالی یا تحریم‌ها فراهم میکند. این ترکیب از ویژگی‌ها باعث شده است تا بیتکوین در دوران بحران‌های اقتصادی جهانی، به‌عنوان ابزاری برای حفاظت از ثروت و حفظ آزادی اقتصادی کاربران شناخته شود.
بهترین کیفپول بیت کوین
از کیفپول دیجیتال (ولت) برای نگه‌داری یا انتقال رمزارزها استفاده میشود. کیفپول به دو دسته نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری تقسیم میشوند.
استفاده از کیف‌پول‌های نرم‌افزاری آسان‌تر است و آن‌ها را میتوان روی تلفن‌همراه یا کامپیوتر به‌صورت نرم‌افزار یا افزونه مرورگر نصب کرد. معایب این نوع کیفپول آن است که به‌دلیل همیشه آنلاین‌بودن در‌معرض هک قرار دارد.
درمقابل، کیفپول سخت‌افزاری چون همیشه به اینترنت متصل نیست و از چیپست‌های امنیتی برای رمزنگاری مضاعف در آن استفاده میشود. کیفپول سخت‌افزاری بهترین نوع کیفپول به‌حساب می‌آید.
بعضی از این نوع کیف‌پول‌ها کاملاً از اینترنت ایزوله (Air-Gapped) هستند و ارتباط با آن‌ها فقط ازطریق اسکن کد QR با دوربین تعبیه‌شده در آن انجام میشود. درادامه، تعدادی از کیف‌پول‌های برتر بیت کوین را معرفی می‌کنیم.
- بهترین کیف‌پول‌های سخت‌افزاری BTC: ترزور مدل T و لجر نانو ایکس و الیپال (Air-Gapped)
- بهترین کیف‌پول‌های نرم‌افزاری برای مبتدی‌ها: الکتروم (Electrum) و تراست ولت و اگزودوس
- بهترین کیفپول نرم‌افزاری برای حرفه‌ای‌ها: مایسیلیوم (Mycelium)
قیمت لحظه‌ای بیت کوین و نحوه خرید BTC
به‌منظور مشاهده قیمت لحظه‌ای بیت کوین (BTC) به تومان و تتر، میتوانید از فهرست رمزارزها در تترلند استفاده کنید. برای خرید بیتکوین با تومان یا تتر نیز، میتوانید وارد مبدل تترلند شوید و پس از واریز وجه لازم به کیف پول خود، BTC را بخرید. ناگفته نماند کارمزد استفاده از مبدل تتری در تترلند رایگان است.
جمع‌بندی
بیت کوین، به‌عنوان اولین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال، انقلابی در سیستم‌های مالی جهان ایجاد کرده است. این رمزارز با ویژگی‌هایی نظیر غیرمتمرکزبودن و امنیت فراوان و مقاومت در برابر تورم، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در دنیای مالی و فناوری کسب کند. با وجود نوسان‌های قیمتی و مشکلات فنی، بیت کوین همچنان به‌عنوان دارایی ارزشمند و ابزار انتقال ارزش در سطح جهانی در کانون توجه است. آشنایی با مفاهیم پایه‌ای بیت کوین و استفاده ایمن از آن می‌تواند به کاربران کمک کند تا از فرصت‌های این فناوری نوآورانه بهره‌مند شوند.
سوالات متداول
بیتکوین چیست؟
بیت کوین ارز دیجیتال غیرمتمرکزی است که برای انتقال ارزش و ذخیره دارایی در بستر بلاکچین استفاده میشود.
چرا بیتکوین غیرمتمرکز است؟
بیتکوین تحت کنترل هیچیک از نهادهای مرکزی نیست و تراکنشهای آن را گرههای شبکه و مکانیزم اجماع (ماینرها) تأیید میکنند.
آیا بیتکوین امن است؟
بله، تراکنشهای بیتکوین با استفاده از الگوریتمهای رمزنگاری پیشرفته و فناوری بلاکچین ایمن میشوند که هک یا تغییر اطلاعات را تقریباً غیرممکن میکند.
بیتکوین چگونه استخراج میشود؟
استخراج بیتکوین ازطریق حل مسائل پیچیده ریاضی بهواسطه ماینرها و استفاده از سختافزارهای تخصصی مانند ASIC انجام میشود.
چگونه میتوان بیتکوین خرید؟
برای خرید بیت کوین، میتوانید از صرافیهای دیجیتال معتبر استفاده کنید و پساز ثبتنام و واریز وجه، بیت کوین را به کیفپول دیجیتال خود منتقل کنید.
ممنون بابت مقالات مفیدتون بسیار آموزنده بود