اسیلاتور (Oscillator) چیست؟؛ مقایسه کامل اسیلاتور با اندیکاتور و کاربردهای آن‌ها
اسیلاتور ابزار تحلیل تکنیکالی است که با تعیین بازه‌های بالا و پایین بین دو مقدار قیمتی مشخص، شاخص تشخیص روند را به‌وجود می‌آورد که در بین این دو بازه نوسان می‌کند.
اسیلاتورها گروهی از ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند. یکی از ویژگی‌های مهم اسیلاتورها تولید سیگنال‌های خریدوفروش پرشمار در تایم‌فریم‌های مختلف نمودار قیمت ارزهای دیجیتال است. تجربه نشان می‌دهد که تنها بخشی از سیگنال‌های تولید‌شده اسیلاتورها درست از آب در‌می‌آیند. تعداد زیادی اسیلاتور تا‌به‌امروز معرفی شده‌اند. در این مطلب از بلاگ تترلند، توضیح می‌دهیم که اسیلاتور چیست و پرکاربردترین اسیلاتورها را معرفی و نیز به تفاوت آن‌ها با اندیکاتورها اشاره می‌کنیم.
اسیلاتور چیست؟
در زبان فارسی Oscillator به‌معنانی نوسانگر است؛ هرچند تحلیلگران تکنیکال معمولاً از همان کلمه اسیلاتور استفاده می‌کنند. به زبان ساده، اسیلاتور نشان‌دهنده نوسان شاخص روی نمودار قیمت است. معمولا هر اسیلاتور از دو باند بالایی و پایینی تشکیل می‌شود و بین آن‌ها نوسان می‌کند.
به‌نقل از Investopedia، اسیلاتورها معمولاً به‌صورت یک عدد به‌نمایش در‌می‌آیند. سؤال اساسی این است که معنا و مفهوم بالا و پایین رفتن اسیلاتور چیست؟ عمده اسیلاتورها به تحلیلگر کمک می‌کنند تا محدوده اشباع خریدوفروش رمزارزها را با استفاده از نمودار قیمت شناسایی کنند. درادامه، با معرفی پرکاربردترین اسیلاتورها این موضوع بیشتر روشن می‌شود.
فرق اسیلاتور و اندیکاتور چیست؟
یکی از سؤال‌های مهمی که تحلیلگران تازه‌کار مطرح می‌کنند، این است که فرق اندیکاتور و اسیلاتور چیست؟ اساساً اسیلاتورها نیز نوعی اندیکاتور به‌شمار می‌روند؛ به همین دلیل، اغلب اوقات تحلیلگران این دو اصطلاح را به‌جای یکدیگر به‌کار می‌برند.
در‌عین‌حال نکته‌ای مهم در تفاوت اسیلاتور و اندیکاتور وجود دارد. اندیکاتورها می‌توانند در شناسایی روندهای حاکم بر نمودار به ما کمک کنند. درمقابل، اسیلاتورها فقط می‌توانند شدت یا ضعف روند نمودار را مشخص می‌کنند. در‌واقع، باید ابتدا روند را با سایر ابزارها تشخیص دهید و سپس از اسیلاتورها برای بررسی قدرت روند استفاده کنید. این وجه تمایز رویکرد مهمی را در بین تحلیلگران تکنیکال به‌دنبال داشته است.
انواع اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال
انواع اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
۱. اسیلاتورهای مرکزی (Centered Oscillators)
اسیلاتورهای مرکزی حول یک خط یا نقطه در نمودار نوسان می‌کنند. این نوسانگرها معمولاً شاخصی برای ارزیابی میزان قدرت یا ضعف روندها در نمودار قیمت هستند. معمولاً وقتی نوسانگر در بالای خط مرکزی قرار داشته باشد، نشان‌دهنده حرکت صعودی در نمودار است. همچنین، وقتی شاخص به زیر خط مرکزی می‌رود، حرکت نزولی را در نمودار شاهد خواهیم بود.
هرچه فاصله اسیلاتور از خط مرکزی بیشتر شود، نشان‌دهنده افزایش قدرت روند است. در‌عین‌حال باید توجه کنید که هرچه فاصله افزایش یابد، میل اسیلاتور برای بازگشت به‌سمت خط مرکزی نیز بیشتر می‌شود. پرکاربردترین اسیلاتورهای مرکزی عبارت‌اند از:
اسیلاتور همگرایی / واگرایی میانگین متحرک MACD
اسیلاتور MACD مخفف عبارت Moving Average Convergence Divergence به‌معنی همگرایی / واگرایی میانگین متحرک است. اندیکاتور MA از محاسبه میانگین قیمت در بازه‌های زمانی مختلف به‌دست می‌آید. به همین دلیل، اندیکاتوری پیرو است که برای پیش‌بینی روند حرکت نمودار در آینده کاربرد چندانی ندارد.
با اعمال چند تغییر مهم در این اندیکاتور، اسیلاتور MACD به‌دست می‌آید که در ردیف شاخص‌های پیشرو قرار می‌گیرد. ازاین‌رو، می‌تواند ابزاری برای پیش‌بینی آینده حرکت قیمت باشد. اسیلاتور مکدی از محاسبه اختلاف میانگین متحرک نمایی ۱۲روزه (EMA 12) با میانگین متحرک نمایی ۲۶روزه (EMA 26) به‌دست می‌آید. خط مکدی در نمودار همواره در قسمت بالا و پایین صفر نوسان می‌کند.
از محاسبه میانگین نمایی ۹روزه مکدی، متغیر دیگری به‌دست می‌آید که «خط سیگنال» نامیده می‌شود. دقت کنید که به‌هیچ‌وجه به انجام محاسبه برای به‌دست‌آوردن این مقادیر در نمودار نیازی ندارید. با استفاده از وب‌سایت‌هایی مانند تریدینگ ویو، به‌راحتی می‌توانید اسیلاتور MACD را با تنظیمات اختصاصی روی نمودار به‌صورت خودکار پیاده کنید.
سیگنال خریدوفروش اندیکاتور MACD هنگام برخورد خطوط مکدی (آبی) و سیگنال (نارنجی) صادر می‌شود
سیگنال‌های خریدوفروش در اسیلاتور MACD، هنگام برخورد خطوط مکدی و سیگنال صادر می‌شود. هنگامی‌که خط مکدی در ناحیه زیر صفر خط سیگنال را از پایین به بالا قطع کند، سیگنال خرید صادر می‌شود. برعکس وقتی خط مکدی در ناحیه بالای صفر خط سیگنال را از بالا به پایین قطع کند، سیگنال فروش صادر می‌شود.
اسیلاتور نرخ تغییر ROC
ROS مخفف عبارت Rate of Change به‌معنی نرخ تغییر است. با استفاده از این اسیلاتور مرکزی می‌توانید درصد تغییر قیمت را در بازه زمانی معینی اندازه‌گیری کنید. برای مثال، ROC 20 نشان‌دهنده میزان تغییر قیمت دارایی در ۲۰ روز گذشته است. طبیعی است که هرچه اختلاف بین قیمت فعلی با ۲۰ روز قبل بیشتر باشد، اسیلاتور ROC مقدار بیشتری را به‌نمایش می‌گذارد.
هر چقدر فاصله اندیکاتور ROC از صفر بیشتر شود، احتمال تغییر روند در نمودار افزایش می‌یابد
بر‌این‌اساس بدیهی است که اگر مقدار ROC بیش از صفر باشد، شاهد افزایش قیمت در بازه زمانی مدنظر بوده‌اید. برعکس، اگر ROC مقدار زیر صفر را نشان دهد، کاهش قیمت در بازار رخ داده است و بدین‌ترتیب روند نزولی را پشت‌سر گذاشته‌ایم. دور‌شدن اسیلاتور ROC از خط صفر نشان‌دهنده شدت زیاد روندهای نزولی یا صعودی است. در‌عوض با نزدیک‌شدن این شاخص به صفر، می‌توان متوجه شد که روندها در حال ضعیف‌شدن هستند.
اسیلاتور پارابولیک SAR
آخرین اسیلاتور فارکس مرکزی که در این مقاله معرفی می‌کنیم، اسیلاتور سهموی یا پارابولیک SAR است. این اسیلاتور به‌صورت مجموعه از نقاط روی نمودار قیمت ترسیم می‌شود. زمانی‌که نمودار روند صعودی دارد، نقاط زیر نمودار قرار می‌گیرند. بااین‌حال، وقتی نمودار حالت نزولی پیدا می‌کند، نقاط بالای آن قرار می‌گیرند.
سیگنال خریدوفروش اسیلاتور SAR هنگام قطع‌شدن نمودار به‌واسطه آن صادر می‌شود
سیگنال خریدوفروش با استفاده از اسیلاتور SAR زمانی صادر می‌شود که نقاط نمودار را قطع می‌کنند. بر‌این‌اساس هنگامی‌که نقاط از بالا نمودار را قطع و به‌سمت پایین آن حرکت می‌کنند، سیگنال خرید صادر می‌شود. همچنین، وقتی نقاط از پایین به‌سمت بالا نمودار را قطع کنند، سیگنال فروش صادر می‌شود. تحلیلگران تکنیکال از این اسیلاتور معمولاً برای نقاط خروج از پوزیشن‌های معاملات استفاده می‌کنند.
۲. اسیلاتورهای نواری (Banded Oscillators)
اسیلاتورهای نواری بین دو باند بالایی و پایینی نوسان می‌کنند. معمولاً باند پایینی با مقدار صفر تعریف می‌شود و نشان‌دهنده بیشترین میزان فروش اشباع (Oversold) است. همچنین، باند بالایی با مقدار ۱۰۰ تعریف می‌شود و نشان‌دهنده بیشترین نرخ اشباع خرید (Overbought) است. انواع اسیلاتورهای نواری عبارت‌اند از:
اسیلاتور شاخص قدرت نسبی RSI
RSI مخفف عبارت Relative Strength Index به‌معنی شاخص قدرت نسبی است. RSI یکی از اسیلاتورهای برتر فارکس است که در بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. هر زمان اسیلاتور RSI مقدار کمتر از ۳۰ را نشان داد، دارایی وارد محدوده اشباع فروش شده است. همچنین با عبور این شاخص از مرز ۷۰، دارایی در محدوده اشباع خرید قرار می‌گیرد.
اسیلاتور استوکاستیک (Stochastic)
استوکاستیک روی سرعت تغییر یا مومنتوم قیمت دارایی تمرکز می‌کند. برای این منظور اسیلاتور استوکاستیک از حاصل تقسیم قیمت بسته‌شدن هر کندل به بازه قیمتی آن به‌دست می‌آید.
با فراخوانی اسیلاتور Stochastic روی نمودار قیمت یک دارایی متوجه خواهید شد که این ابزار تحلیل تکنیکال از دو خط با نام K و D تشکیل می‌شود. سیگنال‌گیری از اسیلاتور استوکاستیک تا حدی شبیه به RSI است. این اسیلاتور نیز بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. وقتی هر دو خط K و D به زیر ۲۰ برسند، دارایی وارد محدوده اشباع فروش می‌شود. سیگنال خرید در این حالت وقتی صادر می‌شود که خط K از پایین به‌سمت بالا خط D را قطع کند.
برعکس وقتی هر دو خط K و D به بالای ۸۰ برسند، دارایی وارد محدوده اشباع خرید می‌شود. سیگنال فروش در این حالت وقتی صادر می‌شود که خط K از بالا به‌سمت پایین خط D را قطع کند.
اسیلاتور گردش پول MFI
MFI مخفف عبارت Money Flow Index به‌معنی شاخص گردش پول است. آنچه اسیلاتور MFI را از سایر اسیلاتورها متمایز می‌کند، متغیرهایی است که برای محاسبه آن در نظر گرفته می‌شود. در اسیلاتورهای RSI و استوکاستیک صرفاً روی تغییرات قیمت تمرکز می‌شود. بااین‌حال، MFI علاوه‌بر تغییر قیمت، حجم معاملات را نیز زیر‌نظر می‌گیرد.
اسیلاتور MFI نیز بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. افزایش این شاخص به بالای ۸۰ نشانه‌ای از ورود دارایی به محدوده اشباع خرید تلقی می‌شود. همچنین، کاهش این شاخص به محدوده زیر ۲۰ نیز نشانه‌ای از ورود دارایی به محدوده اشباع فروش است. واگرایی بین اندیکاتور MFI و روند حرکت نمودار نیز مانند آنچه پیش‌تر درباره RSI ذکر کردیم، می‌تواند مبنای پیش‌بینی روند حرکت نمودار قرار بگیرد.
جمع‌بندی
در این مطلب، توضیح دادیم که اسیلاتور چیست و با انواع اسیلاتورهای فارکس آشنا شدیم. این سؤال که «اسیلاتور بهتر است یا اندیکاتور؟»، خیلی دقیق نیست. هر‌یک از این ابزارهای تحلیل تکنیکال به‌شرط آنکه در جای درست استفاده شوند، کاربرد زیادی دارند. اسیلاتورها سیگنال‌های خریدوفروش زیادی صادر می‌کنند. برای شناسایی سیگنال اشتباه اسیلاتورها، باید استراتژی معاملاتی مشخصی داشته باشید. همان‌طور‌که اشاره کردیم، حتماً ترکیبی از دو یا سه اسیلاتور سازگار با یکدیگر را در نظر بگیرید. در‌کنار آن‌ها از سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال نیز غافل نشوید.
