DeFi به‌معنای امور مالی غیرمتمرکز است. این اصطلاحی برای انواع برنامه‌های مالی در ارزهای رمزپایه یا بلاکچین است که به‌منظور از‌بین‌بردن واسطه‌های مالی در خرید ارز دیجیتال است. DeFi از بلاکچین، فناوری پشت ارز دیجیتال بیتکوین، الهام گرفته است که به چندین نهاد امکان می‌دهد تا نسخه‌ای از تاریخ معاملات را نگه دارند. این یعنی که منبع مرکزی آن را کنترل نمی‌کند.
این موضوع مهمی است؛ زیرا سیستم‌های متمرکز و دروازه‌های انسانی می‌توانند سرعت و پیچیدگی معاملات را چه در خرید ارز دیجیتال و چه در فروش آن محدود کنند. این در حالی است که کاربران کنترل مستقیم کتری بر پول خود دارند. عملکرد کلی DeFi مشخص است؛ چراکه استفاده از بلاکچین را از انتقال ارزش ساده به کاربردهای مالی پیچیده‌تر گسترش می‌دهد.
بیتکوین و بسیاری دیگر از ارزهای دیجیتال از روش‌های پرداخت دیجیتال قدیمی مانند روش‌های به‌کاررفته در Visa و PayPal جدا هستند. دلیل این امر آن است که همه واسطهها را از معاملات و خرید ارز دیجیتال خود حذف می‌کنند.
وقتی با کارت اعتباری پول قهوه را در کافه پرداخت می‌کنید، مؤسسه‌ای مالی می‌تواند معامله بین شما و آن کافه را کنترل و اختیار متوقف‌کردن یا مکث و ثبت آن را در دفتر خصوصی خود حفظ کند. با بیتکوین این مؤسسه‌ها کم‌رنگ‌تر می‌شوند.
خرید ارز دیجیتال به‌طور مستقیم، تنها نوع معامله یا قرارداد تحت‌نظارت شرکت‌های بزرگ نیست. برنامه‌های مالی مانند وام، بیمه، سرمایه‌گذاری جمعی، مشتقات و… نیز در کنترل آن‌هاست. قطع واسطهها از انواع معاملات از مزایای اصلی DeFi است. ایده DeFi قبل از اینکه معمولاً به‌عنوان مالی غیرمتمرکز شناخته شود، اغلب «برنامه مالی گسترده یا باز”ب نامیده می‌شد. در این مقاله از تترلند، به‌طور مفصل درباره امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) صحبت خواهیم کرد.
قراردادهای اتریوم
اکثر قراردادهایی که خود را امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) می‌خوانند بر بستر اتریوم، دومین پلتفرم بزرگ ارز رمزنگاری‌شده جهان، ساخته شده‌اند که خود را از پلتفرم بیتکوین متمایز می‌کند؛ زیرا استفاده از آن برای ساخت انواع دیگر قراردادهای غیرمتمرکز فراتر از معاملات ساده و خرید ارز دیجیتال آسان‌تر است. در سال ۲۰۱۳، حتی ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، این کاربردهای مالی پیچیده‌تر را در وایت پیپر اصلی اتریوم ذکر کرد.
این امر به این دلیل بستر قراردادهای هوشمند اتریوم است که درصورت تحقق برخی شرایط به‌طور خودکار معاملات را انجام می‌دهد، انعطاف‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهد. زبان‌های برنامه‌نویسی اتریوم مانند Solidity، به‌طور خاص برای ایجاد و استقرار چنین قراردادهای هوشمندی طراحی شده‌اند.
به‌عنوان مثال، در نظر بگیرید کاربری می‌خواهد سه‌شنبه هفته آینده برای دوستش پول ارسال شود؛ اما فقط درصورتی‌که هوا مطابق با weather.com بالاتر از ۹۰ درجه فارنهایت باشد. چنین قوانینی را می‌توان در قرارداد هوشمند نوشت.
با وجود قراردادهای هوشمند، ده‌ها پروژه زیرمجموعه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) بر بستر اتریوم کار می‌کنند که برخی از آن‌ها درادامه بررسی می‌شوند. Ethereum 2.0، نسخه جدیدی که به شبکه زیرین اتریوم ارتقا می‌یابد، می‌تواند با کنار‌زدن مشکلات مقیاس‌پذیری اتریوم، این برنامه‌ها را تقویت کند.
محبوب‌ترین انواع برنامه‌های DeFi
مبادلات غیرمتمرکز (DEX)
مبادلات آنلاین خرید ارز دیجیتال به کاربران کمک می‌کنند تا ارزها را با ارزهای دیگر مبادله کنند، چه دلار آمریکا با بیتکوین و چه اتر با DAI .DEX نوعی تبادل است که به‌طور مستقیم کاربران را به‌هم متصل می‌کند تا بتوانند ارزهای رمزنگاری‌شده را با یکدیگر تجارت کنند، بدون اینکه با پول خود به واسطه اعتماد کنند.
ارزهای پایدار (Stablecoins)
ارز رمزنگاری‌شده‌ای است که برای ثبات قیمت به دارایی خارج از ارز رمزپایه (مثلاً دلار یا یورو) وابسته است.
بسترهای وام‌دهی
این سیستم‌عامل‌ها از قراردادهای هوشمند برای جایگزینی واسطه‌هایی مانند بانک‌هایی که وام را در مرکز مدیریت می‌کنند، استفاده می‌کنند.
بیتکوین (Wrapped (WBTC
روشی برای ارسال بیتکوین به شبکه اتریوم است تا بیتکوین بتواند مستقیماً در سیستم DeFi Ethereum استفاده شود. WBTC به کاربران امکان می‌دهد تا سود بیتکوینی که ازطریق سیستم‌عامل‌های وام غیرمتمرکز در خرید ارز دیجیتال خود کسب کنند.
مفاهیم جدید امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
تولید محصول
برای معامله‌گران آگاه که مایل به ریسک هستند، امکان تولید محصول وجود دارد؛ جایی که کاربران ازطریق نشانه‌های مختلف DeFi اسکن می‌کنند تا فرصت بیشتری برای بازدهی داشته باشند.
استخراج نقدینگی
برنامه‌های DeFi با دراختیار گذاشتن رمزهای رایگان کاربران را به استفاده از سیستم‌عامل خود ترغیب می‌کنند. این مهم‌ترین شکل تولید محصول تاکنون بوده است.
قابلیت انعطاف‌پذیری
برنامه‌های DeFi متن‌باز یا Open Source هستند؛ یعنی کد پشت آن‌ها برای مشاهده همه افراد عمومی است. به همین ترتیب، از این برنامه‌ها می‌توان برای «ساخت» برنامه‌های جدید با کد به‌عنوان بلوک‌های سازنده استفاده کرد.
لگوهای پول
با قراردادن مفهوم «قابلیت انعطاف‌پذیری» به روش دیگر، برنامه‌های DeFi مانند Legos هستند. لگوها بلوک‌های اسباب‌بازی بچه‌ها برای ساخت ساختمان‌ها، وسایل نقلیه و… هستند. برنامه‌های DeFi را می‌توان به‌طور مشابه مانند لگوهای پول با‌هم خُرد کرد تا محصولات مالی جدید بسازد.
سیستم‌عامل‌های وام
بازارهای وام یکی دیگر از انواع محبوب DeFi است که وام‌گیرندگان را به وام‌دهندگان ارزهای رمزپایه متصل می‌کند. این پلتفرم محبوب مرکب به کاربران امکان می‌دهد تا ارزهای رمزنگاری‌شده را قرض بگیرند.
استیبل کوین‌ها یا رمزارزهای پایدار
شکل دیگر DeFi استیبل کوین است. ارزهای رمزنگاری‌شده اغلب نوسان‌های شدیدتری از فیات را تجربه می‌کنند که برای افرادی که می‌خواهند بدانند یک هفته دیگر پول آن‌ها چقدر ارزش دارد، شاید چندان انتخاب مناسبی نباشد.
Stablecoins ارزهای رمزنگاری‌شده را به ارزهای غیر‌رمزپایه مانند دلار آمریکا متصل می‌کنند تا قیمت فروش و خرید ارز دیجیتال را تحت‌کنترل داشته باشند. همان‌طور‌که از نام آن‌ها پیداست، ارزهای ثابت برای ایجاد «ثبات» قیمت در خرید ارز دیجیتال تلاش می‌کنند.
جمع‌بندی
امور مالی غیرمتمرکز بر ایجاد خدمات مالی جدا از سیستم مالی و سیاسی سنتی متمرکز شده است. این امر امکان ایجاد سیستم مالی شفاف‌تر را فراهم می‌کند و به‌طور بالقوه می‌تواند از سوءاستفاده از سانسور و تبعیض در سراسر جهان جلوگیری کند.
گرچه ایده وسوسه‌انگیزی است، همه‌چیز از تمرکززدایی سود نمی‌برد. یافتن مواردی که برای ویژگی‌های بلاکچین مناسب‌تر باشند، در ساخت دسته مفیدی از محصولات مالی گسترده بسیار مهم است.
درصورت موفقیت، DeFi قدرت را از سازمان‌های متمرکز بزرگ می‌گیرد و آن را دراختیار افراد جامعه به‌صورت متن‌باز می‌گذارد. اینکه آیا DeFi برای تصویب جریان اصلی آماده شود یا آیا این سیستم مالی کارآمدتر در تجارت و خرید ارز دیجیتال ایجاد خواهد شد یا خیر، در آینده مشخص می‌شود.
