بلاکچین شبکه‌ای است که به‌کمک فناوری‌های رمزنگاری و غیرمتمرکز، تاریخچه تراکنش‌های انجام‌شده با رمزارزها را در دفترکل عمومی ذخیره می‌کند.
بلاکچین چیست؟
بلاک چین (Blockchian) فناوری نوآورانه‌ای است که به‌عنوان ستون فقرات بسیاری از رمزارزها مانند بیت کوین (BTC) شناخته می‌شود. این فناوری به‌صورت دفترکل دیجیتالی غیرمتمرکز عمل می‌کند که تراکنش‌ها را به‌صورت امن و شفاف و تغییرناپذیر ثبت می‌کند.
به‌زبان ساده، بلاک چین مانند دفترچه یادداشت بزرگی است که بین همه افراد یک شبکه به‌اشتراک گذاشته شده است و هر کسی می‌تواند مطمئن باشد که هیچ‌کس نمی‌تواند نوشته‌های آن را دست‌کاری کند.
این سیستم به افراد اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها یا دولت‌ها، به‌صورت مستقیم و امن با یکدیگر در ارتباط باشند. هر تراکنش جدید به‌عنوان یک بلوک به این دفتر اضافه می‌شود؛ به‌همین‌دلیل، به آن «بلاکچین» یا زنجیره‌ای از بلوک‌ها می‌گویند.
رسالت هر تکنولوژی دلیل موفقیت آن است
رسالت آنچه امروز به اسم تکنولوژی بلاکچین می‌شناسیم، تأمین امنیت و داشتن حداکثر دقت و سرعت در انجام تمامی فعالیت‌ها در پرتو اعتماد به محاسبات ریاضی است، نه افراد و اشخاص واسطه. بلاکچین سیستمی است که در آن مجبور نیستید به شخص یا نهاد خاصی اعتماد کنید؛ بلکه فقط لازم است بگذارید محاسبات ریاضی بدون هیچ شکی کارشان را انجام دهند. در‌ادامه، توضیح می‌دهیم که چرا امنیت در این تکنولوژی بسیار زیاد است.
بلاکچین چگونه کار می‌کند؟
بلاک چین به‌عنوان فناوری نوآورانه و پیشرفته یکی از ابزارهای مهم برای تأمین امنیت در دنیای دیجیتال محسوب می‌شود. این سیستم با استفاده از ساختاری به نام «زنجیره بلوک‌ها» یا همان بلاکچین، داده‌ها را به‌گونه‌ای سازمان‌دهی و ذخیره می‌کند که هرگونه دست‌کاری یا تغییر در آن تقریباً غیرممکن می‌شود. هر بلاک در این زنجیره شامل سه عنصر مهم است: ۱. داده‌های تراکنش؛ ۲. هش بلاک؛ ۳. هش بلاک قبلی. این سه عنصر با یکدیگر تعامل دارند تا امنیت و صحت داده‌ها را تضمین کنند.
هش به‌عنوان کد شناسایی منحصر‌به‌فرد مانند اثرانگشت برای هر بلاک عمل می‌کند. هر تغییری در داده‌های بلاک به تغییر هش منجر می‌شود؛ بنابراین، هرگونه تلاش برای تغییر داده‌ها بلافاصله شناسایی‌شدنی است. علاوه‌بر‌این، ارتباط بین بلاک‌ها از‌طریق هش بلاک‌های قبلی، زنجیره‌ای پیوسته و امن ایجاد می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود تا اگر کسی بخواهد حتی یک بلاک را تغییر دهد، باید تمام بلاک‌های بعدی را نیز تغییر دهد. این کار به‌دلیل پیچیدگی و گستردگی زنجیره تقریباً غیرممکن است.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم بلاکچین غیرمتمرکز‌بودن آن است. این بدان یعنی هیچ نهاد مرکزی یا واسطه‌ای برای کنترل یا مدیریت اطلاعات وجود ندارد. به‌جای آن، شبکه‌ای از کامپیوترها یا «گره‌ها» (Nodes) این وظیفه را برعهده دارند. هر گره یک نسخه از بلاکچین را دراختیار دارد و هرگونه تغییر را باید اکثر گره‌ها تأیید کنند. این ساختار غیرمتمرکز نه‌تنها امنیت سیستم را افزایش می‌دهد؛ بلکه شفافیت و اعتماد بیشتری نیز به‌همراه دارد؛ زیرا هیچ نهادی به‌تنهایی داده‌ها را نمی‌تواند کنترل کند یا تغییر دهد. این ویژگی‌ها بلاکچین را به راه‌حلی قدرتمند برای ذخیره و انتقال امن داده‌ها در دنیای دیجیتال تبدیل کرده است.
با‌توجه‌به ساختار منحصر‌به‌فرد و ساز‌و‌کار بلاکچین، این فناوری کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف پیدا کرده است. از حوزه مالی و بانکی گرفته تا زنجیره تأمین و حتی رأی‌گیری الکترونیکی، بلاکچین نقش مهمی در بهبود فرایندها و افزایش اعتماد عمومی ایفا می‌کند. در صنعت مالی، بلاکچین به‌عنوان زیرساخت ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین عمل و امکان انجام تراکنش‌های سریع و امن و بدون واسطه را فراهم می‌کند.
در زنجیره تأمین، این فناوری می‌تواند به ردیابی و مدیریت محصولات از مبدأ تا مقصد کمک کند و شفافیت را افزایش دهد و احتمال تقلب را کاهش دهد. همچنین در سیستم‌های رأی‌گیری، بلاکچین می‌تواند امنیت و صحت آراء را تضمین کند؛ به‌طوری‌که هر رأی به‌صورت شفاف و تغییرناپذیر ثبت شود. این تنوع کاربردها نشان می‌دهد که بلاکچین نه‌تنها فناوری نوآورانه‌ای است؛ بلکه به‌عنوان یکی از ستون‌های تحول دیجیتال در آینده نزدیک عمل خواهد کرد.
نقش‌آفرینی الگوریتم اثبات کار
گفتیم که هر بلاک شامل هش بلاک قبلی نیز می‌شود. دلیل این موضوع آن است که اگر بلاک دچار تغییر شد و به‌دنبال این تغییر هش آن نیز تغییر کرد، این تغییر در کل زنجیره مشخص شود. در‌واقع، این قابلیت نیز باعث امنیت فراوان بلاکچین می‌شود.
باید به این نکته اشاره کنیم که استفاده از هش به‌تنهایی برای جلوگیری از جعل و تغییر بلاک کافی نیست؛ چون امروزه کامپیوترها توانایی محاسبه و تحلیل هزاران هش را در ثانیه دارند و ممکن است بعد از تغییر بلاک مجدد هش تمام بلاک‌های دیگر را محاسبه و زنجیره را از حالت غیرعادی خارج و معتبر کنند! بااین‌حال، برای برطرف‌کردن این خلأ معیار دیگر در بلاکچین به نام (PoW) یا Proof of Work وجود دارد.
این مکانیزم که به آن الگوریتم اثبات کار هم گفته می‌شود، باعث تأخیر در ایجاد بلاک‌های جدید می‌شود. برای مثال، برای بیتکوین حدوداً ۱۰ دقیقه زمان لازم است تا الگوریتم اثبات کار محاسبه و بلاک جدید به زنجیره اضافه شود. این مکانیزم تغییر و دست‌بردن در بلاک را غیرممکن می‌کند؛ زیرا برای این کار باید مجدد الگوریتم اثبات کار تمام بلاک‌های دیگر هم محاسبه شود که بسیار دشوار است.
بلاکچین به‌راحتی تسلیم نمی‌شود
روش دیگری که بلاکچین از آن برای افزایش ضریب امنیتی خود استفاده می‌کند، توزیع‌کردن خودش است. این یعنی به‌جای استفاده از یک هسته مرکزی برای مدیریت زنجیره، بلاکچین از شبکه Peer-to-Peer یا همتا‌به‌همتا استفاده می‌کند که همه قابلیت پیوستن به آن را دارند.
این شبکه از هزاران کامپیوتر گسترده‌شده در سراسر جهان تشکیل شده است که در حال دریافت و ارسال اطلاعات در شبکه هستند. در اصطلاح به هر‌یک از این کامپیوترها Node گفته می‌شود. در علم کامیپوتر، به محل اتصال دو سیستم در شبکه Node گفته می‌شود. هنگامی‌که بلاک جدیدی در شبکه ساخته می‌شود، آن بلاک برای تمام کسانی که در شبکه قرار دارند، ارسال می‌شود.
در اینجا Nodeها تأیید می‌کنند که نفوذ یا تغییری در بلاک صورت نگرفته است. اگر Nodeها تغییرنکردن را تأیید کردند، بلاک جدید به بلاکچین اضافه خواهد شد. پس برای ایجاد تغییر در بلاک، باید در تک‌تک بلاک‌ها تغییر ایجاد کنید.
همچنین، برای هر بلاک محاسبات الگوریتم اثبات کار را انجام دهید و کنترل بیش از ۵۰درصد شبکه همتا‌به‌همتا را در دست بگیرید. در این صورت است که تغییر ایجاد‌شده بقیه Nodeها تأیید می‌شود. انجام چنین کاری غیرممکن است و دلیل امنیت بسیار زیاد این تکنولوژی نیز همین است.
جمع‌بندی
در این مقاله، نگاهی گذرا به پیشینه تکنولوژی بلاکچین انداختیم. همچنین، سعی کردیم به زبانی ساده نحوه تأمین امنیت در این تکنولوژی را توضیح دهیم. تکنولوژی بلاکچین علاوه‌بر حوزه رمزارزها در صنایع مختلف کاربرد دارد؛ مانند بهداشت و درمان، حمل‌و‌نقل دریایی، پست هوایی و بسیاری دیگر از صنایع. بنابراین، درک چگونگی انجام فرایندها در این تکنولوژی بسیار مهم است.
سلام.عالی بود درود برشما بخاطر مطالب اموزنده و مفیدتون
ممنون از مسترخیرخواه🙏
با سلام، خیلی ممنون از دیدگاه شما و صرف وقتتون
چه جالب نمی دونستم تاریخچه ایی به قدمت دارد
ممنون از شما و سایت
آموزنده و مفید بود
سپاس از همراهی و لطف شما.
سلام، بسیار مفید و آموزنده. ممنون
سلام، وقت به‌خیر.
سپاس از حسن توجه شما.
خیلی اطلاعات کامل ومفید هست .ممنونم بابت جمع اوری اطلاعات
سپاس از همراهیتون. خوشحالیم که مورد توجه شما قرار گرفته.