استلار شبکه پرداخت غیرمتمرکزی است که به‌منظور ارائه تراکنش‌های سریع و ایمن و مقرون‌به‌صرفه بین‌المللی طراحی شده است. این شبکه در سال ۲۰۱۴ تأسیس شده و امکان پرداخت‌های جهانی نزدیک به آنی و تبادل ارزها را فراهم می‌کند.
این پلتفرم افراد و بانک‌ها و سیستم‌های پرداخت را به‌هم متصل می‌کند تا ارزها را به‌صورت مطمئن و تقریباً آنی با هزینه‌ای بسیار کمتر از هزینه‌های سنتی منتقل کند. استلار به‌عنوان ابزاری قوی برای حواله‌های بین‌المللی شناخته می‌شود و امکان انتقال انواع مختلف پول و ارزش را فراهم می‌کند؛ چه ارز فیات مانند دلار آمریکا یا یورو و چه ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین.
استلار بلاک‌چین غیرمتمرکز و متن‌بازی است که تأییدکنندگان مستقل آن را اداره می‌کنند. بنیاد توسعه استلار (SDF) سازمانی غیرانتفاعی و غیرسهامی است که جد مک‌کالب تأسیس کرده است. این بنیاد کد پروتکل استلار را نگه‌داری و جوامع فنی و تجاری در اکوسیستم حمایت و با نهادهای نظارتی و مؤسسه‌های در مسائل سیاست‌گذاری ارتباط برقرار می‌کند.
عملیات SDF ازطریق ذخیره‌ای از دارایی‌های دیجیتال به نام لومنز (XLM) تأمین مالی می‌شود که در زمان تأسیس پروتکل تخصیص داده شده است. استفاده از این دارایی‌ها قوانین خاص خود را دارد.
در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰، SDF اعلام کرد که استلار به بلاک‌چین رسمی برای USDC تبدیل خواهد شد. USDC استیبل‌کوین است که شرکت سیرکل صادر می‌کند.
در اکتبر ۲۰۲۱، این امر به همکاری بین SDF و MoneyGram، شرکت فناوری مالی جهانی، منجر شد و جریان‌های تسویه را با تسهیل تسویه نزدیک به آنی در USDC تغییر داد. این همکاری به کاربران کیف‌پول‌های دیجیتال متصل به شبکه استلار امکان داد تا به پلتفرم خرده‌فروشی جهانی MoneyGram دسترسی پیدا و پل ارتباطی بین دارایی‌های دیجیتال و ارزهای محلی ایجاد کنند.
در سپتامبر ۲۰۲۳، EURC، ارز دیجیتال پشتیبانی‌شده یورو سیرکل، روی شبکه استلار در دسترس قرار گرفت و امکان پرداخت‌های جهانی در زمان واقعی را فراهم کرد.
این شبکه در سال ۲۰۲۴ قراردادهای هوشمند با ویژگی‌های کامل را فعال کرد. هدف آن تحول در پرداخت‌ها و حواله‌های بین‌المللی، ایمن‌تر، سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر کردن این فرایندها و اتصال دارایی‌های واقعی به مالی غیرمتمرکز برای حمایت از محصولات ارائه‌دهنده خدمات مالی روزمره است.
نحوه عملکرد استلار
شبکه استلار بلاک‌چین عمومی و متن‌بازی است که امکان تعامل بی‌وقفه و مقرون‌به‌صرفه بین سیستم‌های مالی و ارزهای جهانی را فراهم می‌کند.
مکانیسم اجماع منحصربه‌فرد استلار به نام پروتکل اجماع استلار (SCP) شناخته می‌شود. این الگوریتم استلار را به گزینه‌ای بهتر برای نمایندگی ارزش‌های واقعی تبدیل می‌کند؛ زیرا شبکه را ازطریق اعتبار و شهرت به‌جای منابع محاسباتی یا توکن‌های رمزنگاری‌شده تأمین می‌کند. این روش ازنظر مصرف انرژی و هزینه، کارآمدتر از اکثر بلاک‌چین‌ها است.
شبکه استلار شامل کامپیوترهایی به نام تأییدکنندگان یا گره‌های تأییدکننده است که بر سر تراکنش‌هایی توافق می‌کنند که باید به بلاک‌چین اضافه شوند. SCP قانونی است که این تأییدکنندگان برای حفظ دفتر مشترک و تأیید و نهایی‌سازی تراکنش‌ها برای به‌روزرسانی وضعیت خود دنبال می‌کنند.
نحوه افزودن بلوک‌ها به بلاک‌چین استلار
۱. شبکه ازطریق مکانیسم رأی‌گیری SCP به اجماع تراکنش‌ها می‌رسد: هر گره یک مجموعه حد نصاب را انتخاب می‌کند که لیستی از دیگر گره‌هاست که به‌طور برنامه‌ریزی‌شده در فرایند رأی‌گیری مشورت می‌کند.
۲. تأییدکنندگان تراکنش‌ها را جمع‌آوری و بررسی و آن‌ها را در بلوک‌ها ترکیب و این بلوک‌ها را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که این بلوک‌ها و تراکنش‌های موجود در آن‌ها معتبر هستند.
۳. قبل‌از رأی‌گیری برای تأیید اعتبار هر بلوک، یک تأییدکننده از مجموعه حد نصاب خود نظرسنجی می‌کند تا مطمئن شود که تعداد کافی از آن‌ها به اعتبار آن رأی می‌دهند.
۴. وقتی تعداد کافی از این زیرمجموعه‌های هم‌پوشانی موافقت کنند، بلوک تأیید و به بلاک‌چین اضافه می‌شود. این فرایند معمولاً در مدت‌زمان پنج ثانیه کامل می‌شود.
پلتفرم Anchor، مجموعه‌ای از ابزارهای متن‌باز ساخته‌شده روی استلار، اتصال سیستم‌های بانکی موجود به شبکه استلار را ساده می‌کند و امکان تراکنش‌های بین‌المللی روان را فراهم می‌آورد.
Anchors به‌عنوان نهادهای مطمئن عمل و ارز فیات را واریز و توکن‌های دیجیتال معادل آن را در شبکه صادر می‌کنند و تعامل بی‌وقفه‌ای بین دارایی‌های فیات و توکنیزه‌شده فراهم می‌آورند. Anchors نقش مهمی نیز در تسهیل پرداخت‌ها و حواله‌های سریع و کم‌هزینه در سطح جهانی ایفا و مؤسسه‌های مالی را با بلاک‌چین استلار ترکیب می‌کنند.
نقش لومن در استلار
شبکه استلار از توکن بومی خود، لومن (XLM)، برای حفظ کارایی استفاده می‌کند. بدون وجود هزینه‌های نامحسوس، دفترکل ممکن است با هرزنامه‌ها یا سوءاستفاده‌ها بارگذاری شود که بر عملکرد آن به‌عنوان سیستم پرداخت سریع و مطمئن تأثیر می‌گذارد.
XLM برای تعیین هزینه‌های شبکه استفاده می‌شود و به جلوگیری از هرگونه تعصب به ارزهای فیات خاص کمک و استقلال آن را از عوامل اقتصادی یا سیاسی حفظ می‌کند. این توکن به کاربران امکان می‌دهد تا به ویژگی‌های مختلف استلار، مانند پرداخت‌ها و توکنیزه‌کردن دارایی‌ها و توسعه برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) دسترسی داشته باشند.
برخلاف بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر، XLM نه استخراج و نه به‌عنوان پاداش توزیع می‌شود. هنگام راه‌اندازی استلار، ۱۰۰ میلیارد XLM ایجاد شد که نرخ تورم سالانه اولیه ۱ درصد داشت.
بااین‌حال، این مکانیزم تورمی در سال ۲۰۱۹ با رأی‌گیری جامعه حذف شد و عرضه کل XLM به حدود ۵۰ میلیارد کاهش یافت. از این مقدار، ۲۸/۹ میلیارد درگردش است و باقی‌مانده آن را SDF برای توسعه و ترویج شبکه نگه‌داری می‌کند؛ همان‌طورکه در دستور کار عمومی SDF توضیح داده شده است.
استلار از هر حساب می‌خواهد حداقل یک XLM موجودی داشته باشد و هزینه‌های تراکنش را با حداقل شبکه ۰/۰۰۰۰۱ XLM برای هر عملیات تعیین می‌کند که به‌طور پویا براساس تقاضای شبکه و مصرف منابع قراردادهای هوشمند افزایش می‌یابد. این امر اطمینان می‌دهد که شبکه همچنان در دسترس و مقرون‌به‌صرفه باقی بماند.
نحوه راه‌اندازی تأییدکننده استلار
استلار شبکه‌ای با مشارکت آزاد است. این یعنی هر کسی می‌تواند هسته استلار را روی سرور نصب و آن را به شبکه متصل کند تا تراکنش‌ها را تأیید و در حکمرانی شبکه شرکت کند.
مراحل راه‌اندازی تأییدکننده استلار
۱. نوع گره خود را انتخاب کنید: هسته استلار انواع مختلفی از تأییدکنندگان دارد:
- تأییدکننده: تأییدکننده در اجماع برای تأیید تراکنش‌ها و رأی‌گیری درزمینه تنظیمات شبکه شرکت می‌کند.
- تأییدکننده کامل: علاوه‌بر عملکرد به‌عنوان تأییدکننده، تأییدکننده کامل سوابق تاریخی کاملی از دفترکل را با انتشار نسخه‌های آرشیوی حفظ می‌کند.
۲. الزامات محاسباتی را برآورده کنید: هسته استلار به سخت‌افزار تخصصی نیازی ندارد و می‌تواند روی بسیاری از ماشین‌های مصرفی، ازجمله رزبری پای اجرا شود. مشخصات پیشنهادی در مستندات استلار شامل سی‌پی‌یو هشت‌هسته‌ای Xeon اینتل با سرعت ۳/۴ گیگاهرتز و ۱۶ گیگابایت رم و ۱۰۰ گیگابایت فضای ذخیره‌سازی NVMe SSD است.
۳. دسترسی به شبکه: هسته استلار به شبکه همتابه‌همتا (P2P) برای حفظ دفترکل هم‌زمان وابسته است. این نیازمند آن است که تأییدکننده پورت‌های TCP خاصی را برای اتصالات و آمدورفت باز کند.**
۴. نصب هسته استلار: بسته نرم‌افزاری هسته استلار را برای سیستم‌عامل خود دانلود و نصب کنید.
۵. پیکربندی: پایگاه داده هسته استلار از ساختار داده به نام BucketListDB برای ذخیره داده‌های حالت استفاده می‌کند. به‌طور پیش‌فرض، این داده‌ها در حافظه ذخیره می‌شوند؛ اما می‌توانید آن را تنظیم کنید تا در مکانی دور ذخیره شود.
- عبارت عبور شبکه: پیکربندی NETWORK_PASSPHRASE تعیین می‌کند که آیا گره به شبکه عمومی متصل می‌شود یا به تست‌نت.
- تأیید: به‌طور پیش‌فرض هسته استلار برای تأیید پیکربندی نشده است. پرچمی ساده تأیید را فعال می‌کند.
- مجموعه اجماع: شما باید یک مجموعه اجماع مشخص کنید؛ گروهی از تأییدکنندگان که گره شما برای تأیید مجموعه‌های تراکنش با آن مشورت می‌کند.
- تاریخچه: صرف‌نظر از نوع گره، شما باید گره را تنظیم کنید تا داده‌های تاریخی را از یکی یا چند آرشیو عمومی دریافت کند.
- نگه‌داری خودکار: هسته استلار وظایف نگه‌داری رورمره را به‌طور خودکار انجام می‌دهد.
بررسی مهم‌ترین کاربردهای استلار
پرداخت‌ها
استلار از برنامه‌های مالی فرامرزی پشتیبانی می‌کند؛ ازجمله حواله‌ها، پرداخت‌های همتابه‌همتا (P2P)، حقوق و دستمزد، فاکتورها، تراکنش‌های دولتی و پرداخت‌های تجارت الکترونیک.
براساس هزینه‌های مربوط، ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت ساختار هزینه‌های خود را تعیین می‌کنند؛ درحالی‌که برخی برای تراکنش‌ها یا تبدیل ارز هزینه می‌گیرند. هزینه‌های تراکنش در استلار بسیار کم و به‌طور میانگین کمتر از یک سنت است.
هزینه‌های تراکنش متغیر هستند. این یعنی آن‌ها از حداقل شبکه شروع می‌شوند و هنگامی که استفاده از شبکه افزایش می‌یابد و فضای بلاک زیر فشار است، به سیستم مزایده‌ای منتقل می‌شوند. علاوه‌بر این، تراکنش‌های قرارداد هوشمند از ساختار هزینه جزئی استفاده می‌کنند که هزینه‌ها را براساس مصرف منابع برای خواندن، نوشتن، محاسبات و ذخیره‌سازی محاسبه می‌کند. این به حفظ قیمت‌ها به‌صورت عادلانه و بهینه‌سازی کارایی بلاک کمک می‌کند.
توکنیزه‌کردن دارایی‌ها
استلار ویژگی‌های داخلی فراوانی دارد که به ناشران اجازه می‌دهد دارایی‌های واقعی را به‌صورت مؤثر و اقتصادی توکنیزه کنند. این بستر توکنیزه‌کردن را بدون نقش قراردادهای هوشمند تسهیل می‌کند و بدین‌ترتیب، زمان توسعه و ریسک طرف مقابل و خطاها را کاهش می‌دهد. افزون‌بر این، کاربران کنترل‌های لازم برای تأیید و لغو و مسدودکردن دارایی‌ها را دارند که به توزیع دقیق کمک می‌کند.
شما می‌توانید ارزهای فیات را به‌عنوان استیبل‌کوین‌هایی توکنیزه کنید که به ارزش آن‌ها وابسته هستند. دارایی‌هایی مانند صندوق‌های بازار پول، اوراق قرضه خصوصی، سهام و کالاها به توکن‌هایی تبدیل می‌شوند که ارزش دارایی اصلی را منعکس می‌کنند. محیط آزمایش دارایی استلار به ناشران امکان می‌دهد تا فرایند توکنیزه‌کردن را در شبکه تست استلار بدون نیاز به کدنویسی بررسی کنند.
چگونه می‌توانید دارایی‌ها را توکنیزه کنید؟
- ایجاد: حساب اصلی برای صدور دارایی ایجاد کنید.
- کپی‌کردن: حساب ثانویه برای دریافت دارایی ایجاد کنید.
- تأیید: حساب دریافت‌کننده را برای نگه‌داری و معامله با دارایی تأیید کنید.
- ارسال: از دارایی جدیدتان برای ارسال پرداخت از حساب اصلی به حساب ثانویه استفاده کنید.
امورمالی غیرمتمرکز (DeFi)
در شبکه استلار، برنامه‌های DeFi را توسعه دهید و از زیرساخت آن و دسترسی به اکوسیستم جهانی از ورودی‌هاوخروجی‌ها و استیبل کوین‌ها و دارایی‌ها بهره‌برداری کنید.
شما می‌توانید از Soroban، بستر قرارداد هوشمند مبتنی‌بر Rust که برای مقیاس‌پذیری طراحی شده است، برای ساخت برنامه‌ها استفاده کنید. Soroban توسعه‌دهندگان را مجبور می‌کند تا فقط از زیرمجموعه‌ای باریک از زبان Rust و کتابخانه‌های تخصصی برای اکثر کارها استفاده کنند.
همچنین، می‌توانید قرارداد Soroban را با ارسال تراکنشی فراخوانی کنید که شامل عملیات جدید است. شما می‌توانید انواع مختلفی از برنامه‌های DeFi ازجمله پروتکل‌های وام‌دهی و قرض‌گیری و استیکینگ را ایجاد کنید. برای افزایش قابلیت‌های قرارداد هوشمند خود، می‌توانید آن را با کیف‌پول‌ها و پل‌ها و اوراکل‌ها ادغام کنید.
مهم است پروژه‌هایی که به‌دنبال ساخت روی استلار هستند، می‌توانند با استفاده از صندوق جامعه استلار (SCF) را راه‌اندازی کنند که برنامه جوایز با درخواست آزاد برای حمایت از توسعه‌دهندگان در شبکه استلار است.
نقش استلار در CBDCها و دارایی‌های توکن‌شده
معماری بلاک‌چین کارآمد و کم‌هزینه و مقیاس‌پذیر استلار، آن را به گزینه‌ای مناسب برای صدور ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) تبدیل کرده است. همین ویژگی‌ها باعث جلب توجه شرکت‌های مالی مانند Franklin Templeton و WisdomTree شده است که از استلار برای راه‌اندازی دارایی‌های توکن‌شده استفاده کرده‌اند.
طراحی دوستانه با مقررات این شبکه و ویژگی‌های کنترل دارایی و زمان‌های تسویه سریع با الزامات قانونی مطابقت دارد و آن را به گزینه‌ای برای مؤسسه‌های متقاضی تأیید از کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده تبدیل می‌کند. قابلیت پشتیبانی استلار از ابزارهای مالی تحت نظارت، آن را به پلتفرم مهم برای شرکت‌ها و نهادهای ناظر تبدیل کرده است.
Franklin Templeton صندوق بازار پول توکن‌شده در استلار راه‌اندازی کرد و با بهره‌گیری از شفافیت و قابلیت برنامه‌ریزی آن، محصولات مالی مبتنی‌بر بلاک‌چین را بررسی و از ویژگی‌های تعاملی و چهارچوب خود برای انطباق استفاده کرد.
با توجه به بحث‌های صنعت درباره دارایی‌های توکن‌شده و پذیرش بلاک‌چین در مالی سازمانی، تجربه استلار با ابزارهای مالی تحت نظارت هنوز بسیار مرتبط است.
استلار در مقایسه با سایر شبکه‌های بلاک‌چین
آنچه استلار را از سایر شبکه‌های بلاک‌چین متمایز می‌کند، تأکید آن بر شمول مالی افراد است. درحالی‌که پروژه‌های بلاک‌چین معمولاً بر راه‌حل‌های شرکتی و تجاری تمرکز دارند، استلار به‌دنبال ایجاد اقتصاد دیجیتال جهانی است که از افراد، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، بهره‌مند شود. این کار با اکوسیستم مالی کاملاً سازگار انجام می‌شود که به توسعه‌دهندگان مجموعه‌ای از رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (APIs) و کیت‌های توسعه نرم‌افزار (SDK) برای ادغام آسان ارائه می‌دهد،.
استلار راه‌حلی کارآمد برای انتقال‌های جهانی پول است. تراکنش‌ها در کمتر از دو تا پنج ثانیه پردازش می‌شوند و هزینه‌ها بسیار کم است. حداقل موجودی برای کاربران در استلار 1 XLM است و حداقل هزینه برای هر تراکنش ۰/۰۰۰۰۱ XLM است. این امر آن را از انتقال‌های بین‌المللی که ممکن است به ۷۵ دلار برسد، بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌کند.
استلار با ترکیب قابلیت پرداخت و سرعت و شمولیت به‌عنوان نیرویی تحول‌آفرین در بخش مالی بین‌المللی ظاهر می‌شود.
مقایسه استلار با ریپل
کوین‌تلگراف می‌نویسد که استلار و ریپل اغلب به‌دلیل دو عامل مشترک، تمرکز بر شبکه‌های پرداخت و ارتباط با جد مک‌کالب، بنیان‌گذار هر دو پروژه، مقایسه می‌شوند. درحالی‌که هر دو پروژه شباهت‌هایی دارند، اهداف و بازارهای هدف و فناوری‌های آن‌ها بسیار متفاوت است.
ریپل روی مؤسسه‌ها تمرکز دارد و به‌دنبال همکاری با بانک‌های جهانی برای تحول فرایندهای حواله با جایگزینی شبکه‌های موجود مانند SWIFT است. در مقابل، استلار هدفش ترویج شمول مالی ازطریق تمرکز بر افراد و تشویق سواد مالی جهانی است.
دو پروژه در ابتدا شباهت‌های بیشتری ازلحاظ عملکرد و کد پایه داشتند؛ اما استلار به نحو چشمگیری به پروتکل اجماع استلار (SCP) روی آورد که از مدل توافق‌نامه بیزانسی فدرال استفاده می‌کند. در مقابل، ریپل از سازوکار اجماع پروتکل ریپل (RPCA) استفاده می‌کند.
علاوه‌بر این، مدل‌های توکن هر دو پروژه متفاوت است. توکن XRP ریپل عرضه ثابت ۱۰۰ میلیارد توکن و مکانیزم انقباضی ناشی از سوزاندن توکن‌ها دارد. استلار XLM را با همان عرضه کل آغاز کرد؛ اما SDF در سال ۲۰۱۹، ۵۰ میلیارد XLM را سوزاند و عرضه XLM را به کمی بیش از ۵۰ میلیارد کاهش داد.
آیا استلار می‌تواند به پذیرش انبوه دست یابد؟
استلار این توانایی را دارد که با راه‌حل‌های سریع و کم‌هزینه پرداخت‌های فرامرزی و مشارکت‌های استراتژیک و تمرکز بر شمول مالی، به پذیرش انبوه دست یابد؛ اما باید بر رقابت و نوسان و مشکلات آگاهی غلبه کند تا موفق شود.
استلار به‌عنوان پلتفرم بلاک‌چینی با آینده‌ای درخشان مطرح شده است که به پرداخت‌های فرامرزی سریع و کم‌هزینه و شمول مالی تمرکز دارد. بااین‌حال با وجود ویژگی‌های مهمش، این سؤال مطرح می‌شود: آیا استلار واقعاً می‌تواند به پذیرش انبوه دست یابد یا اینکه در فضای شلوغ بلاک‌چین، بازیکن niche باقی خواهد ماند؟
یکی از ویژگی‌های جذاب استلار، SCP کارآمد و کم‌مصرف آن است که اجازه می‌دهد تا هزاران تراکنش در ثانیه با هزینه‌های حداقل پردازش شود. این مقیاس‌پذیری به‌همراه تمرکز بر انطباق با مقررات، آن را گزینه‌ای جذاب برای نهادها و افراد قرار می‌دهد.
علاوه‌بر این، ادغام آن با استیبل‌کوین‌هایی مانند USDC به نوسان‌های توکن بومی XLM می‌پردازد و آن را برای استفاده‌های روزمره عملی‌تر می‌کند.
تعهد استلار به شمول مالی نیز ستودنی است؛ زیرا هدف آن توانمندسازی افراد بدون حساب بانکی ازطریق ارائه خدمات مالی مقرون‌به‌صرفه است؛ مأموریتی که می‌تواند به پذیرش ازطریق قشرهای مختلف جامعه منجر شود.
بااین‌حال، استلار بدون مشکل هم نیست. به‌عنوان مثال، استلار با رقابت از طرف ریپل مواجه است که کاربردهای مشابهی دارد؛ اما حضورس در بخش مالی بیشتر است. علاوه‌بر این، درحالی‌که استلار شریک‌های چشمگیری دارد، پذیرش نهادی به‌طور عمومی کندتر از آن چیزی صورت گرفته است برخی انتظار داشتند،.
علاوه‌بر این، ماهیت غیرمتمرکز استلار به‌دلیل کنترل SDF بر بخش درخورتوجهی از عرضه XLM (بیش از 40%) جای سؤال دارد و نگرانی‌هایی درباره تأثیرات احتمالی آن به وجود آمده است.
فضای بلاک‌چین به‌سرعت در حال تحول است و قابلیت استلار برای تطبیق و نوآوری تعیین‌کننده خواهد بود که آیا این پلتفرم می‌تواند به راه‌حل پرداخت جهانی تبدیل شود یا به‌عنوان پلتفرم امیدوارکننده، اما کمتر استفاده‌شده باقی بماند.
